CMK Uygulamaları ve Nöbetçi Hakimin El Kitabı

5271 sayılı CMK yürürlüğe girdikten sonra hepimiz için yeni bir dönem başladı. Bu dönemle birlikte 2-3-4 ve 5. bölgelerle birlikte 1. bölgelerde de tüm hakimler için nöbet uygulaması da başladı. Eskiden ceza nöbeti tutmayan Hukuk Hakimleri de, artık nöbet çizelgelerine dahil ediliyor. Hem de 24 saat, 7 gün boyunca dur durak demeden her hakim ve tüm mahkemeler -SC, ASC, Ağır Ceza- nöbet tutuyor. Temel hak ve özgürlüklerin güvencesi için bu da şart ve sürekli görünüyor.
Yıllarca 1412 sayılı CMUK nu uygulayan uygulayıcılar, artık 5271 sayılı CMK yı, 5237 sayılı TCK ile bir arada yorumlayıp uygulamak durumundadır. Bu da mesleğe yeni başlayan Hakim ve C. Savcıları ile, adaylarına, görevde olan ceza hakimlerine olduğu kadar, hukuk hakimleri için de, nöbetlerinde C. Savcılıklarınca CMK istemleri doğrultusunda, kısa sürede doğru kararlar vermede, ciddi sorumluluklar yüklüyor.
Örneğin, yeni CMK da artık yurt dışındaki şüpheli ve sanıklar dışında gıyabi -Yoklukta- tutuklama mümkün değildir. Peki yurt içinde kaçak durumundaki şüpheli veya sanıkların ifadeleri bu durumda ne olacaktır? CMK nın 98. maddesi uyarınca yakalama emri bu durumda devreye giriyor. Ancak, CMKnın 94. maddesi uyarınca şüpheli veya sanığın 24 saat içerisinde, sadece yetkili hakim, mahkeme veya en yakın SCM önüne çıkarılması söz konusu. Bu durumda C. Savcılığınca soruşturma devam ederken talep edilen yakalama emirlerinde şüphelinin SCM de mi, yoksa C. Savcılığında mı ifadesi alınacaktır?
Aynı şekilde, CMKnın 100/4 fıkrası ile, tutuklama yasağı kapsamında üst sınırı 1 yıldan fazla olmayan hapis cezalarını gerektiren veya şikayete tabi suçlarda, şikayet devam ederken çıkarılan yakalama emirlerinde, CMK nın 94. maddesi gereği sevk tutuklaması yapılan şüpheli, yetkili mahkemeye götürülene kadar, güvenlik, suç üstü yol giderleri, araç ayarlama, yazışmalar vs. yüzünden, 10-15 güne kadar, belki de paraya çevrilecek veya ertelenecek veya şikayetten vazgeçme, uzlaşma gibi nedenlerle hakkındaki davada düşme kararı verilecek ve belki de beraat edecek insanlar mağdur olmayacak mı?
Peki, sorgu sonrasında serbest bırakılan şüpheli hakkında itirazen SCM ve ASCM ce yoklukta tutuklama - Sadece yurt dışındakiler için- veya yakalama emri hangi hallerde ve nasıl verilecek? Sorgu sonrasında serbest bırakılan şüpheli hakkında, itirazen ASCM ce yakalama emri verilip te, şüpheli yakalandığında, ilk önce SCM mi, yoksa ASCM mi çıkarılacak? Mahkemeler bu durumda CMK 100 vd. maddeleri gereği, kısa süre önce serbest bırakılan şüpheli için yeni neden olmasa da tutuklama kararı vermek zorunda mı kalacak?
İşte, bu ve benzeri sorunlara ilişkin, TCK ve CMK eğitim çalışmalarında ki eğitmenlerle de paylaşıp, onay aldığım değişik çözümlere ilişkin kararları, sizlerle paylaşmak isteği bu kitabı oluşturdu. CMKda C. Savcılığınca talep edilen, bağlantılı maddelere ilişkin ayrıntıları da içeren örnek kararlar oluşturulmaya çalışılmıştır. Bütün bunların yanı sıra 5326 s. Kabahatler Kanunu, 5352 s. Adli Sicil Kanunu, iddianamenin iadesi vb. değişik karar ve ek karar çalışmalarına da yer verilmiştir.
Kullanıcı, C. Savcılığı talebine ve bu kitabın içindekiler bölümüne bakarak, CMK nın ilgili tüm maddeleri içeriğine göre hazırlanmaya çalışılmış örnek karara ulaşabilecektir.