Dinler ve Mezhepler Tarihi

Ebü'l-Feth Muhammed b. Abdülkerim b. Ahmed Şehristânî, İslâm dünyasının önemli düşünürlerinden biridir. En önemli eseri el-Milel ve'n-Nihal adlı eseridir.

Şehristânî eserin girişinde, insanların din ve millet (mezhep) sahibi olduklarını belirtir. Din sahiplerinden maksat; Mecûsiler, Yahudiler, Hıristiyanlar ve Müslümanlardır. Re'y ve heva sahipleri ise dehrî filozoflar, Sâbiîler, yıldızlara ve putlara tapanlar, Brahmanlar gibi gruplardır.

Müellif, kitâbî dinlere mensup olanları Müslümanlar, Ehli Kitap ve kitap benzerine sahip olanlar şeklinde üç gruba ayırmıştır. İslam'ı ana hatlarıyla aktardıktan sonra Yahudi ve Hıristiyan mezheplerini ele almış, Mecusileri de bu kısımda değerlendirmiştir.

İslâm mezheplerini incelerken Mûtezile, Cebriyye, Sıfatiyye, Hariciler, Mürcie, Şia ve Galiyye'yi ele alıp bu zümreleri alt kollarıyla beraber ortaya koymuştur.

Eserin geri kalan kısmında İse, Felâsife başlığı altında Yunan ve İslâm filozoflarından bahsedilmekte, Cahiliye dönemi Arap inançları, âdet ve gelenekleri ele alınmakta, Hint dinleri ve filozoflarına yer verilerek eser bitirilmektedir.