Dış Ticaret ve Akreditifli İşlemlerin Uluslararası Uygulamaları Kılavuzu

DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER VE SATIŞ SÖZLEŞMESİ
DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ -INCOTERMS 2000-
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ VE UYGULAMALARI
YURT DIŞI GARANTİLER VE KONTRGARANTİLER
AKREDİTİFLER İÇİN MİLLETLER ARASI TİCARET ODASINCA YAYINLANMIŞ UCP 600 SAYILI YEKNESAK KURALLARIN UYGULANMASI VE YORUMLARI
AKREDİTİF KAPSAMINDA İBRAZ EDİLEN BELGELERİN KONTROL LİSTESİ -CHECK LIST- VE GENEL REZERV KONULARI

Dış ticaret faaliyetleri- olarak tanımlanan ithalat ve ihracat hareketlerinin, gerek ülke ekonomisine gerekse dış ticareti gerçekleştiren firmalara sağladığı katkının önemi herkes tarafından bilinmektedir. Ancak dış ticaret ne kadar önemli ise dış ticaret faaliyetleri kapsamındaki operasyonel işlemlerin sağlıklı yürütülmesi de karşılaşılacak riskler açısından bir o kadar önem arz etmektedir. Bu nedenle, dış ticaret işlemlerinin gerçekleştirilmesi esnasında gerek ulusal gerekse uluslararası mevzuat kuralları hakkında yeterince bilgiye sahip olunması gerekmektedir.

Ulusal mevzuatımızın önemli bir bölümünü kapsayan -32 Sayılı Karar-da yapılan köklü değişiklikler sonucu ithalat, ihracat ve transit ticaret kapsamındaki kambiyo yükümlülüklerinin takibine son verilmiş olması nedeniyle, ulusal mevzuatımız içinde önem arz edecek konular olarak sadece Teşvik ve Gümrük Mevzuatı nın kaldığını belirtmek yanlış olmayacaktır. Gümrükleme işlemlerinin de bu konuda uzman olan gümrük müşavirleri tarafından yürütüldüğü düşünüldüğünde, dış ticaret faaliyetinde bulunan firmalar veya dış ticaret işlemlerine aracılık/garantörlük yapan bankalar için uluslararası mevzuat kuralları ön plana çıkmaktadır.

Uluslararası kuralların doğru yorumlanması ve bunun uygulamaya doğru aktarılması ileride oluşabilecek ihtilafların ve risklerin giderilmesi açısından son derece önemlidir.

-Dış Ticaret ve Akreditifli İşlemlerin Uluslararası Uygulamaları Kılavuzu- adını taşıyan bu eser, gerek taraflar arasındaki farklı uygulamalardan kaynaklanan ihtilafların giderilmesi gerekse ticareti kolaylaştırmak amacıyla Milletlerarası Ticaret Odası -International Chamber Of Commerce-ICC- tarafından yayınlanmış olan:

Akreditiflere İlişkin Birörnek Usuller ve Uygulama Kuralları -UCP 600-

Akreditif Kapsamında İbraz Edilen Belgelerin İncelenmesine İlişkin Uluslararası Standart Bankacılık Uygulamaları -ISBP/ ICC Yayın No: 681-

Uluslararası Teminat Akreditifi -Stand-by- Uygulamaları ISP 98 -ICC Yayın No: 590-

Garanti Mektupları Yeknesak Kuraları -URDG ICC Yayın No: 458-, Teslim Şekilleri -INCOTERMS 2000-

Tahsiller İçin Yeknesak Kurallar -ICC Yayın No: 522-

Bankalar arası Rambursman Uygulamaları -URR 525-

kapsamındaki kurallar dizisi ele alınarak dış ticaretin uluslararası uygulamaları hakkında konuyla ilgili kişileri bilgilendirip en doğru şekilde yönlendirmek arzusuyla hazırlanmıştır. Eserin hazırlanmasındaki temel amaç ise, dış ticaret işlemlerinde yoğun bir şekilde kullanılmakla birlikte yeterince doğru bilgiye sahip olunmadığını düşündüğüm akreditifli ödeme sistemi hakkında siz değerli okurlarımı bilgilendirmek, oluşabilecek riskleri önceden görmenizi sağlamak, yaşanan sorunlarla başa çıkılabilmesini öğretmek ve haklarınızı savunabilecek bilgilere ulaşabileceğiniz kapsamlı bir kaynak oluşturmaktır.

Bu nedenle:

Revize edilerek 1 Temmuz 2007 tarihinde yürürlüğe giren akreditifli işlemlerin uluslararası kuralları olan UCP 600 de yer alan 39 maddenin her biri fıkra fıkra, bent bent ele alınarak ayrıntılı bir şekilde yorumlanmış ve uygulamaya yönelik örnekler verilmiş,

Akreditif kapsamında ibraz edilecek belgeler için -Kontrol Listesi- -Check List- hazırlanarak kusursuz -rezervsiz- belge ibraz edilmesi veya ibraz edilen belgelerin kontrol edilmesine yardımcı olmaya çalışılmış, beraberinde gerek akreditif şartları gerekse ibraz edilen belgeler kapsamında en sık rastlanan rezerv konularına da yer verilmiş,

SWIFT formatı kapsamında açılan akreditif metninin -metin analizi- yapılarak, akreditif metninin incelenmesinde kolaylık sağlanmasına yönelik metin içinde yer alan bölümlerin ne anlam ifade ettiği anlatılmış,

Yurt dışı garantiler ve kontrgarantilerin nitelikleri detaylı olarak açıklanmış, garanti mektubu ve garanti akreditiflerinin -standby L/C- metin analizleri yapılarak örnekler verilmiştir.

Bunlara ilaveten:

Dış ticarette ödeme yöntemleri olan -Peşin Ödeme-, -Mal Mukabili Ödeme-, -Vesaik Mukabili Ödeme-, -Kabul Kredili Ödeme- ve -Akreditifli Ödeme- yöntemleri detaylı olarak anlatılarak bu ödeme yöntemlerinin her birinin işleyiş süreçleri net bir şekilde şematize edilmiş,

Teslim şekillerinin tamamı anlatılmış; her bir teslim şeklinde taraflar açısından risk ve masrafların geçiş noktaları net olarak görülebilir bir şekilde şematize edilmiş, tarafların üstlenmesi gereken masrafların bulunduğu -maliyet tablosuna da yer verilmiştir.

Yaklaşık üç yıl süren, özverili ve titiz bir çalışma sonucu hazırlamış olduğum ve sadece dış ticaretin uluslararası uygulamalarına yer verdiğim bu eserimin:
Dış ticaret sahasında faaliyet gösteren tüm işletmelere,
Bu konuda insan kaynağı yetiştiren yüksek eğitim kurumlarına,
Uluslararası ticaret hukuku ile ilgilenen avukatlara,
Bankaların dış ticaret bölümünde çalışan değerli meslektaşlarıma uzun yıllar faydalı olduğunu görmek beni çok mutlu edecektir.


Bu eserimin hazırlanması ile ilgili yaptığım uzun süreli çalışmada:

Birçok belge ve şemaların hazırlanmasında bana destek olan ve şu anda doktorasını yapan yüksek lisans öğrencilerimden Nevra GÜL e,
Çalışmalarımdaki desteğiyle beni teşvik eden arkadaşım Gönül BURHAN a,
Görüş ve düşüncelerini benimle paylaşan Doç. Dr. Mehmet MELEMEN e,
Bilgi ve deneyimlerimi bir kitap haline getirmemi isteyen ve bu konuda beni yüreklendiren İstanbul Ticaret Üniversitesi ndeki tüm yüksek lisans öğrencilerime,
Milletlerarası Ticaret Odasınca yayınlanan -dış ticaretin uluslararası uygulamaları- ile ilgili broşürleri Türkçeye çevirerek bizleri anında bilgilendiren ICC Türkiye Milli Komitesi Üyesi Sayın Haluk ERDEMOL a,
Teslim şekilleri ile ilgili şemalarıma photoshop la görsel güzellik kazandıran Dr. Mehmet GÖKALP e,
Şemaların hazırlanmasında yardımcı olan yeğenim Uğur TURHAN a ve şu anda vatani görevini yapan arkadaşı Ömer KURŞUN a,
Son olarak, başta Adalet Basım Yayım Dağıtım San ve Tic. Ltd. Şti. Sahibi Sayın Hakan KARAASLAN, Genel Koordinatör Sayın Tevfik SARISOY olmak üzere kitabın düzelenmesindeki özverili ve titiz çalışmalarından dolayı; Sayın Hülya ÇAM, Bilgin TEREN, İlknur ÖZKAL ve emeği geçen tüm yayınevi çalışanlarına
sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Okuyuculardan gelebilecek her türlü öneri, eleştiri ya da katkı eserin sonraki baskıları için rehber niteliğinde olacağından bu kapsamdaki düşünce paylaşımında turhan. nihat. hotmail. com, benimle iletişim adresiniz olacaktır.
Sevgi ve saygılarımla.

Nihat TURHAN
Bankacı
Dış Tic. ve Kambiyo Mevzuatı Öğr. Gör.
Dış Ticaret Danışmanı
İstanbul, 2010