Filoransa'da Komplolar ve Karşı Komplolar Tarihi

Machiavelli'nin ölümünden önceki son temel eseri, Floransa'da bozuk yurttaşlık düzeni hakkında kurumsal bir bilimsel araştırmadan daha fazlası olan bu kitap komplo ve karşı komployu tanımlar. En iyi düzenlenmiş Cumhuriyetle bile Machiavelli, komplo tehlikesinin daima var olduğunu söyler. Cumhuriyet düşmanlarına karşı yurttaş ve askeri liderler disiplini sürdürme ve yandaşları arasındaki komplo ve isyanı önleme sorunuyla mücadele etmelidir. Machiavelli'nin karşı komploya yaklaşımı en uygun şekilde "Hükümet etmek, vatandaşların yönetimidir. Böylece onlar ne size karşı olabilirler ne de karşı olma eğilimindedirler" şeklindeki inancıyla özetlenmektedir. Görev, bir orduyu yöneten general(ler) ve üstün politik güce sahip devletadamı için aynıdır. Bütün önderliklerin temel sorunu, askerlerinden ve tebaalarından itaat beklemenin ve onların kin ve nefretinden sakınmanın yollarının ve araçlarının doğru tespit edilmesidir. İç savaş, karışıklık ve komplo kaçınılmaz bir şekilde yandaşlarının saygısını kazanmakta başarısız olan önderlikten kaynaklanır. Batı uygarlığının en büyük politik kuramcısı ve askeri bir düşünürü olarak Machiavelli'in bu temel kitabını da literetürümüze kazandırmaktan kıvançlıyız.