Hukuk Muhakemeleri Kanunu

Madde Gerekçeleri
Genel Gerekçeler
Karşılaştırma Tablosu
Eski ve Yeni HMK
İndeks

18/6/1927 tarihinde kabul edilen 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda 27 defa değişiklik yapılmıştır. Bir kısım maddeler birden fazla defa değişikliğe uğramış, bazı maddelere de ek maddeler ilave edilmiştir. Bunun için, hukuk mahkemelerinin yargılama usulünü düzenleyen 1086 sayılı Kanunda, köklü bir değişiklik yapılması zorunlu hale gelmişti. Ayrıca anılan Kanunun yürürlüğe girdiği 1927 yılından beri, Türkiyede sosyal yaşamda, dilde, dava sayılarında, teknolojide çok büyük değişimler yaşanmıştı. Bu durum tüm kanunlarla birlikte, hukuk yargılaması usulünü belirleyen adı geçen kanununda tamamen değiştirilmesini gerektirdiğinden, bu Kanunun tamamı da değiştirilmiştir.
Yeni Kanunun ilk dikkat çeken yönü, eski Kanun gibi isminin Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) olarak değil, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) olarak adlandırılmış olmasıdır. Yeni Kanunla ilgili olarak söylenebilecek bir diğer husus ise, HUMKun temel felsefesinin korunmuş olmasıdır. Bu husus da Yeni Kanunun Genel Gerekçesinde - yepyeni bir tasarı hazırlamak yerine, mevcut 1086 sayılı Kanunun temel felsefesi korunup, mevcut hükümleri değerlendirilerek tasarının hazırlanmasıdır. Zira, 1086 sayılı Kanunun kabulünden bugüne kadar yaklaşık 80 yıllık bir yargılama hukuku tecrübesi ve kültürü oluşmuştur. Bu süre içinde, doktrinde bir çok kitap, tez ve makaleler yazılmış, farklı görüşler tartışılmış, yargı kararlarıyla ortaya çıkan ciddi bir içtihat birikimi ortaya çıkmıştır. Tüm bu birikimin yok sayılmasının doğru olmayacağı düşüncesi ile yeni bir yargılama sistemi yerine, mevcut yargılama hukuku kurallarının gözden geçirilmesi, aksayan yönlerinin tespit edilerek düzeltilmesi, geçen süre içinde eskiyen, güncelliğini kaybeden, ihtiyacı karşılamayan kurumların yenilenmesi, karşılaştırmalı hukuk çerçevesinde yeni kurum ve kuralların kabul edilmesi, uygulamada ortaya çıkan sorunlara, temel kavram ve kurumları zedelemeden cevap verecek yeni düzenlemelerin kabul edilmesi ilkesi benimsenmiştir. Ancak gerektiği zaman, mevcut sistemle uyum gözetilerek yeni kurum ve kurallara da yer verilmiştir. Bu açıdan, Tasarı aslında 1086 sayılı Kanunun revize edilmesidir. Yeni bir usul kanunu sebebiyle uygulamada sürebilecek tereddüt ve içtihat uyuşmazlıkları da böylelikle önlenmek istenmiştir. - biçiminde belirtilmiştir.
Yeni HMKnın uygulayıcının istifadesine sunulması için elinizdeki kitap hazırlanmıştır. Bu kitap 4 bölümde izah edilebilir. İlk bölümde HUMK ile HMKnın maddelerinin karşılaştırıldığı karşılaştırma tablosu verilmiş, ikinci bölümde HMKnın Genel Gerekçesi ile Adalet Komisyonu Raporu yer almış, üçüncü bölümde hem HMK madde metnini, hem HUMK madde metnini hem de madde gerekçelerini içine alan Karşılaştırmalı ve Gerekçeli Hukuk Muhakemeleri Kanununa yer verilmiş, 4. Bölümde ise başta yeni değişiklik yapılan Tebligat Kanunu olmak üzere HMK ile ilgili mevzuat bir araya getirilmiştir.
Bizim dileğimiz, düşük hacimle azami faydanın sağlanmasıdır, bu nedenle yazı karakteri olarak ariel narrow benimsenmiştir.
Elinizdeki kitap da, her ne kadar Kanun metni ise de, yoğun bir çalışmayı gerektirmiştir. Bu aşamada başta eşlerimiz olmaz üzere, onlarla birlikte çocuklarımız da büyük fedakarlık göstermişlerdir, hepsine buradan teşekkür ediyoruz. Ayrıca kitabın dizgisini gerçekleştiren Bilgin Teren ile Hülya Çam ve basımını gerçekleştiren Adalet Yayınevi sahibi Hakan Karaaslan ile Tevfik Sarısoya buradan teşekkürü borç biliriz.