18. Yüzyılda Karışık Dilli Bir Metin Bahadur Şah'ın Arz-Namesi(Batırşa Aliyev'den Çariçe Elizaveta Petrovna'ya)
Rusların, Karadeniz'in kuzeyinden başlayan ve XVI. yüzyılın ortalarından XIX. yüzyılın sonlarına kadar süren uzun Orta Asya yürüyüşünde, bu coğrafyanın yerel halklarınca zulme ve asimilasyona karşı gerçekleştirilen birçok başkaldırı olmuştur. 1755 yılının mayıs ayında da İdil-Ural bölgesinin halkları; Hıristiyanlaştırma, yani Ruslaştırmaya ve özellikle bölge yöneticilerinin haksızlık ve zulümlerine karşı ayaklandılar. Bu ayaklanmanın önderi ise bir din adamı olan Bahadur Şah ya da daha yaygın adıyla Batırşa idi. Kısa sürede kanlı olarak bastırılan ayaklanmanın ardından Bahadur Şah, başına konan para ödülünü almak isteyen ve dost bilip güvendiği kişilerce yakalanıp teslim edildi. Sorgulanmayı reddeden Bahadur Şah, ancak çariçe Elizaveta Petrovna'yla görüşebileceğini bildirmiş; bu talebi çariçe tarafından kabul edilmeyince de çariçiye olup biteni ve halkın taleplerini anlattığı otuz üç sayfalık Arap harfli Türkçe bir ‘arz-name' yazmıştır. Çariçenin bu ‘arz-name'yi okuyup okumadığı bugün bilinmiyorsa da Bahadur Şah'ın, hapsedildiği Shlüsselburg Kalesinden ‘kaçmak isterken' vurularak öldürüldüğü bilinmektedir.
- Açıklama
Rusların, Karadeniz'in kuzeyinden başlayan ve XVI. yüzyılın ortalarından XIX. yüzyılın sonlarına kadar süren uzun Orta Asya yürüyüşünde, bu coğrafyanın yerel halklarınca zulme ve asimilasyona karşı gerçekleştirilen birçok başkaldırı olmuştur. 1755 yılının mayıs ayında da İdil-Ural bölgesinin halkları; Hıristiyanlaştırma, yani Ruslaştırmaya ve özellikle bölge yöneticilerinin haksızlık ve zulümlerine karşı ayaklandılar. Bu ayaklanmanın önderi ise bir din adamı olan Bahadur Şah ya da daha yaygın adıyla Batırşa idi. Kısa sürede kanlı olarak bastırılan ayaklanmanın ardından Bahadur Şah, başına konan para ödülünü almak isteyen ve dost bilip güvendiği kişilerce yakalanıp teslim edildi. Sorgulanmayı reddeden Bahadur Şah, ancak çariçe Elizaveta Petrovna'yla görüşebileceğini bildirmiş; bu talebi çariçe tarafından kabul edilmeyince de çariçiye olup biteni ve halkın taleplerini anlattığı otuz üç sayfalık Arap harfli Türkçe bir ‘arz-name' yazmıştır. Çariçenin bu ‘arz-name'yi okuyup okumadığı bugün bilinmiyorsa da Bahadur Şah'ın, hapsedildiği Shlüsselburg Kalesinden ‘kaçmak isterken' vurularak öldürüldüğü bilinmektedir.
- Yorumlar
- Yorum yazBu kitaba henüz kimse yorum yapmamıştır.