2. Meşrutiyette İktidar Muhalefet İlişkileri 1908-1913

Baran Hocaoğlu bu kitapta Osmanlı Devleti'nin "en uzun beş yılı" olarak tanımladığı, İkinci Meşrutiyet'in ilk evresini teşkil eden 1908-1913 yılları arasında meydana gelen önemli siyasal gelişmeleri iktidar-muhalefet ilişkileri perspektifinden ele alıyor.

Bu dönemdeki iktidar mekanizmalarını perde arkasında yönetmeye, iktidarını sağlama almaya çalışan İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin siyasal partiler, hükümetler, saray ve birer politik güç konumunda bulunan Ermeni, Rum, Arap, Kürt, Arnavut ve diğer etnik ve dini unsurların siyasal örgütlenme biçimleriyle olan ilişkilerini dönemin konjonktürü içinde değerlendiriyor.

Bu siyasal gelişmelerde meşruti demokrasinin vazgeçilmez ilke ve olgularından olan seçimler, muhalefet partilerinin doğuşu, 31 Mart Ayaklanması gibi önemli siyasal olaylar, Meclis-i Mebusan ve Meclis Ayan'da yaşanan tartışmalar, anayasal değişiklikler, siyasi cinayetler, ordu-siyaset ilişkisi, parti içi hizipleşmeler, nihayet çok partili meşrutiyetin tasfiyesiyle tek partili iktidar yapısının ortaya çıkışı üzerinde yoğunlaşıyor. Kitap, dini ve etnik unsurların iktidar-muhalefet ilişkileri çerçevesindeki politik tercihlerini betimlemesi bakımından da dikkat çekiyor.

Uluslaşan dini ve etnik unsurların Osmanlı Devleti'nden koparak kendi devletlerini kurmalarının son evresinin incelenmiş olması özellikle önemlidir. Bu anlamıyla İkinci Meşrutiyet Dönemi, Arnavutluk'tan Arap coğrafyasına kadar uzanan bölgelerde yaşayan halklar için çoğulcu ve temsili siyasal yaşama hazırlık evresi şeklinde geçmiştir. Bu eser aynı zamanda, İkinci Meşrutiyet Dönemi iktidar-muhalefet ilişkilerini elen alan ilk çalışma olma özelliğini de taşımaktadır.