21. Yüzyıl Tahkim Hukukunda Üç Önemli Reform (Ciltli)

I. 21. Yüzyıl, tahkim hukuku alanında yeni oluşumları yansıtan üç önemli reformun tanığı olmuştur. Bunların ilki 2010 tarihli UNCITRAL Tah-kim Kuralları (Arbitration Rules as revised in 2010); ikincisi 13 Ocak 2011 tarihli Décretyle Fransız Hukuk Yargılaması Kanununda tahkim kuralla-rının yenilenmesine ilişkin Fransız tahkim reformu; üçüncüsü de Milletle-rarası Ticaret Odasının 2012 tarihli yeni Tahkim Kurallarıdır (Arbitration Rules).

1. UNCITRAL Kurallarına dayalı tahkimde, ilk önemli reform 1976 tarihli UNCITRAL Tahkim Kurallarının re-vize edilmesiyle gerçekleştirilmiştir. 1976 yılını izleyen 30 yıl içinde hem ticari teşebbüsler arasındaki uyuşmazlıklarda; hem de yatırımcı ile Devlet arasındaki yatırım uyuşmazlıklarında yaygın bir uygulama alanı bulan UNCITRAL Tahkim Kuralları, ayrıca çeşitli kurumsal tahkim sistemleri-ne sunulan uyuşmazlıkların çözümünde de zaman zaman kullanılmıştır. Bu gelişimde, İran-ABD Talepler Mahkemesinin (Iran-US Claims Tribunal) uygulaması önemli bir kilometre taşı teşkil etmiştir. Bu durumun fark edilmesi nedeniyle Birleşmiş Milletler Milletlerarası Ticaret Hukuku Komisyonunun (UNCITRAL), II. Nolu Çalışma Grubuna 2006 yılında ver-miş olduğu talimatla, 1976 tarihli Tahkim Kuralları, sözü geçen Çalışma Grubu tarafından gözden geçirilmiş; talimat uyarınca 1976 Kurallarının sis-tematiğine sadık kalan, ancak tahkim hukuku alanındaki en yeni gelişmeleri benimseyen ve özellikle uygulamanın çözümlerini yansıtan revize edilmiş 2010 Kuralları farklı hukuk düzenlerine sahip ülkeler bakımından da kabul edilebilecek bir içerikle ilgili çevrelerin kullanımına sunulmuştur. Yazar, 2010 Kurallarını oluşturan UNCITRAL Çalışma Grubu IIde Türk delegesi olarak revizyon çalışmalarının büyük bölümüne katılmıştır.

Eserin Birinci Bölümünde UNCITRAL Tahkim Kuralları 2010la ilgili açıklamalar yapılmıştır. Eserin Dördüncü Bölümünde ise UNCITRAL Tahkim Kuralları 2010un çevirisi sunulmuştur. Türkçe çeviri, UNCITRAL Sekreteryasının izniyle yazar tarafından yapılmış; ayrıca kullanıcılara kolaylık olması amacıyla 2010 Kurallarının İngilizce ve Fransızca metinleri de sunulmuştur. 2010 Kurallarının resmi metinleri de BMin resmi dillerinde (Arapça, Çince, Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Rusça) yayınlanmış bulunmaktadır. Eserde sunduğumuz çeviri 2010 Kurallarının Türkçe ilk çevirisidir. Yazar, 2010 Kurallarının Türkçeye çevrilmesi ve yayınlanması izni için BM UNCITRAL Sekreteryasına ve UNCITRAL Sekreteri Sayın Renaud Sorieule içtenlikle teşekkür eder.

2. 2011 Fransız Tahkim Hukuku reformu, tahkim hukukunda, 21.Yüzyılın tanık olduğu ikinci önemli reformdur. Fransada tahkim hukuku alanındaki ilk önem-li reform 1980 ve 1981 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Fransa, 30 yıllık bir uygulamadan sonra, 1980li yılların tahkim düzenini, uygulamanın verdiği dersler, yabancı tahkim hukuklarındaki gelişmeler ve uyuşmazlık çözümü seçeneklerine (ADR) ilişkin yeni oluşumların ışığında yeni bir düzenleme-ye tabi tutmuştur. 13 Ocak 2011 tarihli Décretyle, Fransız Hukuk Yargıla-ması Kanununun (Code de procédure civil) tahkime ilişkin IV. Kitabı yeni-den düzenlenmiş; iç tahkim ile uluslararası tahkim arasında paralellik sağlanmış; tahkim yargılaması basitleştirilmiş ve özellikle adil yargılama ilkesi göz önünde bulundurularak devlet mahkemelerine tahkime yardımcı olma görevi (tahkimi destekleyici yargıç, juge dappui) verilmiştir. Böyle-ce, 2011 Tahkim Reformuyla Fransız tahkim hukuku, bu alandaki en yeni gelişmelerle uyumlu duruma getirilmiştir.

Eserde 13. Ocak. 2011 tarihli Décretin çevirisi verilmiş; ayrıca kullanıcılara kolaylık sağlanması amacıyla da décretnin Fransızca metni ile İngilizce çevirisi sunulmuştur. Décretnin İngilizce çevirisi Shearman&Sterling LLP Hukuk Bürosundan Emmanuel Gaillard, Nanou Lleu-Knobil ve Daniela Pellarini tarafından yapılmıştır. Yazar, Fransızca metin yanında İngilizce çevirinin de bu eserde yer almasına izin vermeleri nedeniyle Fransız hukukçularına ve Paris, the Home International Arbitrationa teşekkürü borç bilir.

3. 21. Yüzyılın üçüncü önemli tahkim reformu ise, Milletlerarası Tahkim Kurallarının 2012 revizyonudur (ICC, Arbitration Rules)1922 yı-lında uygulanmaya başlayan MTO Tahkim Kuralları 1955, 1975 ve 1988 revizyonlarından sonra 1998 yılında önemli bir revizyondan daha geçiril-miştir.1998 revizyonuna karşın 20. yüzyılın son on yılı ile 21. yüzyılın ilk on yılında ortaya çıkan yeni sorunlar, yeni çözümler, uluslararası yoğun ekonomik gelişmeler, tahkim hukukuna ilişkin öğreti ve uygulamalar MTO tahkiminde de yansımalar yapmış; böylece MTO Tahkim Kuralları iki yıllık bir çalışmadan sonra 2011 yılında önemli bir revizyon görmüştür. Yeni MTO Tahkim Kuralları 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

MTOnın 2012 Tahkim Kuralları, MTO Türkiye Milli Komitesi tarafından MTO Tahkim Kuralları başlığıyla Türkçe olarak yayınlanmış bulunmaktadır. Kurallarının Türkçe çevirisini kullanmak isteyenlere Milli Komite tarafından verilen metin budur. Bu eserde ise, 2012 MTO Tahkim Kuralları, yazar tarafından yeniden çevrilmiş bulunmaktadır. Çeviri İngilizce metinden yapılmış, ancak İngilizce metin hem Fransızca metinle kontrol edilmiş; hem de, hukuk kavramlarıyla ilgili olarak Kuralların Almanca çevirisinden de yararlanılmıştır. Çeviride, ayrıca MTO Türkiye Milli Komitesinin MTO Tahkim Kuralları adı altında yayınlanmış bulunan çevirisi de göz önü-ne alınmıştır. Tarafımızdan yapılan çeviride, hem daha yeni hukuk sözcükleri kullanılmış; hem de Kuralların resmi metnine daha sadık kalınmıştır. Milletlerarası Ticaret Odası (ICC), Kuralların tarafımızdan çevirisine izin verirken, Kurallarının tahkim uygulamalarında kullanılacak Türkçe çevirisinin MTO Türkiye Milli Komitesi tarafından yaptırılan çeviri olduğunun özellikle belirtilmesini istemiştir. Çeviri izniyle ilgili sorunlar bakımından yazar MTO Yayın Yöneticisi (Publications Manager) Sayın Victoria Hamiltona teşekkür etmeyi borç bilir.

II. Yukarıda belirtmiş olduğumuz gibi, bu eserin İkinci Kitabı, 2010 UNCITRAL Tahkim Kurallarının, Fransız Tahkim Hukukunu yenileyen 2011 tarihli décretnin ve 2012 MTO Tahkim Kurall