Ardahan İli Ağızlarının Ses ve Şekil Özellikleri

Oğuz Grubu (Batı) Türkçesi içinde yer alan Türk lehçeleri bugün Anadolu, Rumeli, Azerbaycan, Kafkaslar, İran, Irak, Kırım, Kıbrıs, Batı Trakya, Kosova, Bulgaristan ve Romanya gibi geniş bir alana yayılmıştır. Bu geniş alanda konuşulan Oğuz Grubu Türkçesi koluna bağlı kardeş Türk dilleri pek çok ağza ayrılmıştır. Moğol istilası ve XIX. yüzyılda Rusların diğer topluluklara baskıları sonucunda farklı Türk gruplarının da Anadoluya büyük kitlesel göçleri olmuştur. Çeşitli zamanlarda meydana gelmiş (Balkanlardan Anadolu'ya göçler, Rus işgali nedeniyle Doğu ve Güneydoğu Anadoludan batı bölgelerine olan göçler gibi) büyük göç dalgalanmaları ve bu topluluklar arasındaki yer değiştirmeler Anadoluda ağız tabakalaşmalarına neden olmuştur. Türkiye Türkçesi ağızlarının farklılaşıp çeşitlenmesinde rol oynayan en önemli sebeplerden biri bu nüfus dalgalanmaları ve yer değiştirmelerdir.

1914'teki Rus istilasıyla Ardahan ve çevresi neredeyse tamamen boşalmış, Nüfus bakımından boşalan bu yörelere cumhuriyetin ilk yıllarından başlayarak doğu ve güneydoğudan sürekli göçler meydana gelmiştir. Yörede yaşamakta olan Kürt ve Zaza kökenli gruplar bu göçlerle gelenlerdir. Bu nedenle bugün Arhahan ve yöresi ağızları Doğu Anadolu ağızlarının bütün özelliklerini içinde barındırmaktadır.