Azerbaycan - Türkiye Türkçesi Ortak Kelimeler Sözlüğü

Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesi, içinde bulundukları bölgenin farklı uluslarının dillerinden etkilenmişlerdir. Azerbaycan Türkçesi özellikle Farsça ve Rusçadan etkilenirken, Türkiye Türkçesi Osmanlı döneminde Arapça ve Farsçadan, ilerleyen dönemlerde ise Batı dillerinden etkilenmiştir. Günümüzde her iki dil de çağın getirdiği zorluklar nedeniyle yabancı dillerden etkilenmeye devam etmektedir.

Azerbaycan Türkçesinde ve Türkiye Türkçesinde kökeni Arapça, Farsça ve Latinceye dayanan çok sayıda ortak kelime yer almaktadır. Bu ortak alıntı kelimeler arasındaki fark ise genellikle fonetik yapıyla ilgilidir. Yabancı kökenli kelimelerin söylenişinde Türkiye Türkçesi kalın sesleri kullanırken, Azerbaycan Türkçesinde sesler genellikle incedir. Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesi arasındaki ayrılık büyük ölçüde ses değişimlerinden kaynaklanmaktadır.

Çalışmamızda ses değişimlerinin çok çeşitli örneklerini görmek mümkündür. Özellikle t-d, k-y, i-e, k-g, o-u, r-l, d-t, u-i, c-j, b-m, ç-ş, ş-ç ve k-yh, y-h değişimi en belirgin olanlarıdır. Bunun yanı sıra kapalı "e" kullanımının Azerbaycan Türkçesinde daha belirgin olması ve Azerbaycan Türkçesindeki ses tekrarları bu çalışmada karşılaştığımız temel farklılıklardır. Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki ortak kelimeler konulu bu çalışma iki saha arasındaki benzerlikleri daha net bir şekilde görmemize olanak sağlamakla birlikte, bize yabancı etkisinin ne derce büyük olduğunu da göstermektedir.

Bu ortak çalışmada yer alan kelimelerin sayısı yaklaşık 30000 kadardır, ancak bunların büyük bir kısmını yabancı kökenli kelimelerin oluşturduğunu söylemekte yarar vardır. Azerbaycan Türkçesi ve Türkiye Türkçesindeki ortak kelimelerin topluca görülebileceği bu çalışmamızla araştırmacılara ufak da olsa bir katkımızın olması dileğiyle.