Batak

Roland Barthes, Andre Gide'in Batak (Paludes) adlı bu kitabını, 'Büyük, modern bir kitap' olarak tanımlar. Batak'ın 19. yüzyıl sonlarında, Fransız yazın çevrelerinde egemen olan 'boğucu' havaya karşı bir tepki biçiminde çıkmış olması, Barthes'ı böyle bir değerlendirmeye götürmüş olmalı. Batak'ı 1894'te Kuzey Afrika'dan dönüşünde kaleme alan Andre Gide'in kahramanı, hep bir yerlere gitmek ister; yeni birşeyler öğrenmek, yaşam deneyimini çoğaltmak ister. Bu, bir anlamda yaratma ve doğumla eşdeğerlidir. Batak'ta bir romanın yazılması söz konusudur. Andre Gide'e göre, roman, yaşamı yanıtlamak zorundadır; atılımla, serüvenle, deneyimle eşdeğerdedir roman; bilinmeyene doğru atılarak yaşamda deneyim kazanmak nasıl zor bir eylemse, bu zor eylemi yansıtan bir romanı, bir sanat ürününü, bir düşünce ürününü gerçekleştirmek de zordur: İster bir çocuğun dünyaya gelişi, ister bir sanat yapıtının gerçekleştirilmesi olsun bütün doğumlar zordur. Gide, yaşamda kendine bir yer bulamadığı, yaşama etkin bir biçimde katılmadığı zaman, sanatın, kendini beğenmiş bir tavırla kendi içine kapandığını ileri sürer. Andr‚ Gide sanki 1894'ten bugüne, yüzyıl önceden bakıyor. Bu da onu bütün zamanların yazarı yapan 'öngörü' özelliğinden kaynaklanıyor. İlk kez 1895'te yayınlanan Batak'ı 100 yıl sonra Türk okuruna sunmak sanırız bu yönden çok önemli.