Bir Elde İğne Bir Elde Kitap_{Şemsettin Sami ve Osmanlı Kadınları}

Tanzimat'ın ilanı, Osmanlı Devleti'nde, toplumun hemen her alanında önemli değişikliklere neden olmuş, kadınlara yönelik yayınlar da bu değişimden etkilenmişti. İkinci Meşrutiyet döneminde daha da canlanan basın hayatı, Osmanlı kadın hareketinin en önemli aracı olmuştu. Osmanlı aydını yazılarında, Tanzimat sonrası değişim hareketlerinde kadını bir "sorunsal" olarak kaleme aldı. Özellikle tiyatro ve roman gibi yeni türlerde buna sıkça rastlandı. Bu çalışmada incelenen ve çevrimyazısı yapılan Şemseddin Sâmi'nin Kadınlar adlı küçük eseri bunun ilk örneklerindendir. Eser 1878'de İstanbul'da yayınlandı. Kitapta göze çarpan önemli bir husus da kadınların, doktorluk (cerrahlık hariç) terzilik, ticaret, eczacılık vb. gibi hayatın hemen her alanında çalışabilecekleri fikridir. Yazar buna rağmen kadının "asli" vazifesinin evine, eşine ve çocuklarına bakmak ve onları eğitmek olduğunu söylemeden geçemez. Yazara göre ilkokullarda kadın öğretmenler olması gerekir. Fakat ilkokuldan sonra "fünûn ve ciddî ilimleri erkek muallimler öğret[melidirler]."

Şemseddin Sâmi, 1 Haziran 1850'de Yanya/Fraşer'de doğdu. 1871'de İstanbul'a gelerek matbuat kalemine girdi. Çeşitli gazetelerde çalıştı, dergiler çıkardı, roman ve piyesler yazdı. Çevrimyazıyı gerçekleştiren ve eseri yayına hazırlayan İrfan Karakoç Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü Doktora öğrencisidir.