Deliliğin İmalâtı

Bu kitabın amacı görünüşte birbiriyle ilgisi olmayan farklı konuların bağlantılarını ortaya koymaktır. Ana fikri ise günah keçisinin toplumun ahlak mekanizmaları içindeki yeridir. Burada ortaya konmaya çalışılan olgu özellikle sosyal inancın ötekine bakışı ve onu yok etme çabasından ziyade, aynı zamanda paradoksal bir biçimde ona ihtiyaç duyması, bu yüzden onu yaratması, kötülüğü ona yakıştırması ve böylece kendi iyiliğini doğrulamasıdır.

Anlatmaya çalıştığım bu mesele Jerzy Kosinskinin Boyalı Kuşunda olağanüstü bir ustalıkla anlatılır. Kitabın adı bile çok şey söylüyor, Boyalı Kuş feda edilen ötekidir, damgalanan, baskı altına alınan, lanetlenendir.

Boyalı Kuş, yabancının, günah keçisinin, ötekinin simgesidir. Kosinski, bu meselenin iki yönünü de ustalıkla sergiler. Sürünün üyelerinden biri diğerlerine benzemiyorsa gruptan atılır, sürülür ve yok edilir. Sürüdeki herkes aynıyken, biri gelir, içlerinden birini alır, görüntüsünü değiştirir ve geri koyarsa, onun akıbeti de aynıdır. Lekh kargayı boyar, psikiyatristlerse hastalarını ağartır, öyle ki görünürde toplumun sürdüğü lekeden başka bir şey kalmaz. Ayırmanın, dışlamanın ve günah keçisi imalatının en köklü stratejisidir bu. İnsan ötekini tümüyle yalnız bırakmak için farklılıklar arar, bulur, yaratır ve atfeder. Böylece Normal İnsan hem umutsuzluğunun, hayal kırıklığının, kızgınlığının acısını çıkartacak güvenli bir yol bulur, hem de kendine bir pay çıkarır. İnsan denen ehil hayvan kendini ancak türdeşleri arasında güvende hisseder. Bu yüzden uyum iyidir, burnunun dikine gitmek kötüdür. Emerson; Toplum her yerde ve her bir bireyine karşı kurulu bir komplodur, der. Bireyden istenen, her şeyden önce uyumluluktur, çünkü kendi yolundan gitmek demek, toplumu çiğnemek demektir.

Özgürlüğüne değer veren, kişiliğe saygı duyan hiç kimse bu koşullarda hoş karşılanmaz. Doktorun bireyi, özellikle toplumla ters düşen bireyi koruması gerektiğine inanlara nahoş gelen, günümüzde bu kuş boyamacılığının tıbbın işi olup çıkmasıdır. Kullanılan ayraçlar arasında en revaçta olanlar da psikiyatrinin boyalarıdır...
...

Deliliğin İmalatı yazdıklarım arasında benim için özel anlamı olan kitaplarımdan, şimdi Türkçeye çevrilmesi beni gerçekten çok mutlu etti. Katkısı olan herkese teşekkür ederim.