Dinin Eleştirisi_{Marksizm ve Teoloji Üzerine - 2}

Cennetin Eleştirisi'nin sonunda materyalist teoloji olarak adlandırılabilecek olan şey için yol haritası belirlemekte olduğuma işaret etmiştim, ama şu günlerde epey dile düştüğü için bu adlandırmayı kullanmakta tereddüt ediyorum. Artık beş ciltlik bir diziyi bulmuş olan (ve toplu olarak Cennetin ve Dünyanın Eleştirisi başlığını taşıyan) bu çalışmada yaptığım şey ise bu türlü türlü Marksist eleştirmenden aldığım çeşitli açılımları derlemek. Bu bir miktar çeşitli talaş parçaları toplayıp sonra bunlardan ne yapılabileceğini görmek için boyut ve biçim üzerine kafa yormaya benziyor. Ya da metaforu değiştirmek gerekirse: bu açılımları çantama koyduktan sonra sessiz bir noktaya oturacak, bunları çimlerin üzerine serecek, yeniden düzenleyecek, bağlantıları araştıracak ve bunlardan mantıklı bir sistem çıkıyor mu diye bakacağım, tabi “sistem” biraz iddialı olabilir. Bu Marksizm ile teolojinin kesişiminde bulunan bir düşünme tarzı ya da daha ziyade, ancak teolojiyle iştigal eden bu Marksistlerin eserlerine büsbütün kendimi kaptırırsam gerçekleştirebileceğim bir görev. Büyük dinlerin ekonomik, sosyal ve ideolojik tarihlerinin Marksist ilhamlı yeniden inşaları birer bitmemiş projedir.