Kitapta, Divan şiirinde kullanılan nazım şekilleri inceleniyor. Giriş bölümünde, nazım şekilleriyle ilgili terim ve kavramlar tanıtılıyor. Böylece, kitapta kullanılan veya önerilen terimleri de tanıma imkanı buluyoruz. Kitabın en dikkat çekici yönü, nazım şekillerinin sistematiğiyle ilgili görüşü. Nazım şekilleri kafiyelerine ve nazım birimlerine bağlı olarak ortaya çıkar. Nazım şekilleri bu bakımdan, kafiyelerine göre "tek kafiyeli" ve "çok kafiyeli", nazım birimine göre de "beyit birimli" ve "bent birimli" olarak yeniden tasnif edilmiştir. Bu yeni tasnif, nazım şekillerini kendi içinde tutarlı yeni bir sistemle açıklamakta, öğretimde yeni bir yaklaşım ve bakışaçısı ortaya koymaktadır. Buna göre, nazım şekilleri üç temel nazım tipi etrafında oluşur. 1. Gazel/kaside tipi, 2. Kıta tipi, 3. Mesnevi tipi. Nazım şekillerinin, bu üç ana tipin belli bir sisteme göre genişlemesiyle nasıl oluştuğu, matematiksel bir biçimde formüllerle açıklanıp şekiller arasındaki ilişkiler ortaya konur. Gazel tipinin genişlemesiyle, ilk bendi matla-bentolan musammat şekiller meydana gelir. Bunlar müsellesten muaşşere, muaşşerdenon birli, on ikili... vs. şekillere doğru genişler. Kıta tipinin genişlemesiyle, (ilk bendi, musammatlarda olduğu gibi kendi içinde kafiyeli olmayan) terci-bent çeşitlemeleri oluşur. Bunların, daha önce bilinmeyen müzdeviç ve mütekerrir biçimleri de söz konusudur. Mesnevi tipinin genişlemesiyle, her bendin vasıtası birbirinden bağımsız olan terkib-bent şekli ortaya çıkar. Kitap, bu tasnif yöntemiyle daha önceki çalışmalardan ayrılmaktadır. Kitabın sonunda ayrıntılı bir dizinle birlikte, zengin bir kaynakça sunulmuştur. Kitap, yeni tasnifi, nazım şekillerini inceleme biçimi, matematiksel bir biçimde ortaya koyduğu şekillerin oluşumu ve temel sistemini izah biçimiyle benzer çalışmalardan ayrılmaktadır. Nazım şekli öğretimi ve araştırmalarına yeni bir bakış açısı kazandırmayı amaçlayan çalışma, nazım şekli öğretimini daha tutarlı ve sistemli bir yapıya kavuşturmaktadır.
- Açıklama
Kitapta, Divan şiirinde kullanılan nazım şekilleri inceleniyor. Giriş bölümünde, nazım şekilleriyle ilgili terim ve kavramlar tanıtılıyor. Böylece, kitapta kullanılan veya önerilen terimleri de tanıma imkanı buluyoruz. Kitabın en dikkat çekici yönü, nazım şekillerinin sistematiğiyle ilgili görüşü. Nazım şekilleri kafiyelerine ve nazım birimlerine bağlı olarak ortaya çıkar. Nazım şekilleri bu bakımdan, kafiyelerine göre "tek kafiyeli" ve "çok kafiyeli", nazım birimine göre de "beyit birimli" ve "bent birimli" olarak yeniden tasnif edilmiştir. Bu yeni tasnif, nazım şekillerini kendi içinde tutarlı yeni bir sistemle açıklamakta, öğretimde yeni bir yaklaşım ve bakışaçısı ortaya koymaktadır. Buna göre, nazım şekilleri üç temel nazım tipi etrafında oluşur. 1. Gazel/kaside tipi, 2. Kıta tipi, 3. Mesnevi tipi. Nazım şekillerinin, bu üç ana tipin belli bir sisteme göre genişlemesiyle nasıl oluştuğu, matematiksel bir biçimde formüllerle açıklanıp şekiller arasındaki ilişkiler ortaya konur. Gazel tipinin genişlemesiyle, ilk bendi matla-bentolan musammat şekiller meydana gelir. Bunlar müsellesten muaşşere, muaşşerdenon birli, on ikili... vs. şekillere doğru genişler. Kıta tipinin genişlemesiyle, (ilk bendi, musammatlarda olduğu gibi kendi içinde kafiyeli olmayan) terci-bent çeşitlemeleri oluşur. Bunların, daha önce bilinmeyen müzdeviç ve mütekerrir biçimleri de söz konusudur. Mesnevi tipinin genişlemesiyle, her bendin vasıtası birbirinden bağımsız olan terkib-bent şekli ortaya çıkar. Kitap, bu tasnif yöntemiyle daha önceki çalışmalardan ayrılmaktadır. Kitabın sonunda ayrıntılı bir dizinle birlikte, zengin bir kaynakça sunulmuştur. Kitap, yeni tasnifi, nazım şekillerini inceleme biçimi, matematiksel bir biçimde ortaya koyduğu şekillerin oluşumu ve temel sistemini izah biçimiyle benzer çalışmalardan ayrılmaktadır. Nazım şekli öğretimi ve araştırmalarına yeni bir bakış açısı kazandırmayı amaçlayan çalışma, nazım şekli öğretimini daha tutarlı ve sistemli bir yapıya kavuşturmaktadır.
- Yorumlar
- Yorum yazBu kitaba henüz kimse yorum yapmamıştır.
