Doğu Malı Batı Sanatıİslam Ülkeleriyle Ticaret ve İtalyan Sanatı 1300-1600
Akdeniz ticaretiyle Doğu'dan gelen lüks mallar, İtalyan sanatı üzerinde güçlü ve sürekli bir etki yarattı. İslam ülkelerinden gelen motifler İtalyan dokumalarını, seramiklerini ve cam eşyalarını süslemeye başladı. Ressamlar eserlerine Doğu'dan gelen halı ve seramiklerle, Arapça izlenimini veren yazılar yerleştirmeye başladılar. Bizans imparatoru 8. İoannis Paleologos'un 1438'de Ferrara'daki Doğu ve Batı Kiliseleri Konsili'nin açılış toplantısında giydiği cüppenin, Pisanello tarafından yapılan çiziminde imparatorun sırtındaki giysinin şeritli kenar baskısı süslemesi, kağıdın üst tarafında ayrıntılı olarak çizilidir. Pisanello'nun bir parça yanlış kopya ettiği Arap yazısına göre giysi Memluk sultanı el Melik'ül-Mü'eyyed Şeyh el-Mahmûdî için yapılmıştır. Bununla birlikte imparator giysiyi muhtemelen, konsilden hemen önce kendisine bir mektup ve hediyeler göndermiş olan Sultan Barsbay'dan almıştı. İtalyan zanaatkârlar 14. ve 15. yüzyılda İslam ülkelerinden ve Asya'dan gelen lüks mallardan ilham alarak, Doğu pazarlarıyla rekabet edebilen araç-gereçler ve eşyalar üretmeye başladılar. Süsleme sanatları bu sayede çeşitlendi; dokuma, seramik, cam, deri mamulleri, lake ve pirinç eşyalarda müthiş bir ilerleme görüldü. Bu lüks eşyalar bir süre sonra İtalyan Rönesansı tarzında yapılmaya başlanırken, İtalyanlar Osmanlı İmparatorluğu'ndan, hatta Çin'den getirilen sanat objelerini toplamayı, taklit etmeyi, kendi zevklerine uydurmayı sürdürdüler. İtalyan zanaatkârlar zamanla üretim kalitesi ve maliyetinde, daha önce ilham aldıkları Doğu'lu zanaatkârları geçmeye başladılar ve bu sefer mallar ters yöne, Batı'dan Doğu'ya doğru akmaya başladı. Örneğin elçi Marcantonio'dan Duka Pietro Loredan'a gönderilen 11 Haziran 1569 tarihli bir yazı, Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa'nın yapım halindeki bir camisi için dokuz yüz kandil siparişini içeriyordu. Doktorasını Harvard Üniversitesi'nde Rönesans sanatı üzerine yapmış olan değerli bilim insanı Rosamond E. Mack Rönesans'a yepyeni bir ışık tutuyor ve dönemin dekoratif sanatları hakkında başka hiçbir kaynakta rastlanmayacak kadar zengin, kapsamlı bir sentez sunuyor.
- Açıklama
Akdeniz ticaretiyle Doğu'dan gelen lüks mallar, İtalyan sanatı üzerinde güçlü ve sürekli bir etki yarattı. İslam ülkelerinden gelen motifler İtalyan dokumalarını, seramiklerini ve cam eşyalarını süslemeye başladı. Ressamlar eserlerine Doğu'dan gelen halı ve seramiklerle, Arapça izlenimini veren yazılar yerleştirmeye başladılar. Bizans imparatoru 8. İoannis Paleologos'un 1438'de Ferrara'daki Doğu ve Batı Kiliseleri Konsili'nin açılış toplantısında giydiği cüppenin, Pisanello tarafından yapılan çiziminde imparatorun sırtındaki giysinin şeritli kenar baskısı süslemesi, kağıdın üst tarafında ayrıntılı olarak çizilidir. Pisanello'nun bir parça yanlış kopya ettiği Arap yazısına göre giysi Memluk sultanı el Melik'ül-Mü'eyyed Şeyh el-Mahmûdî için yapılmıştır. Bununla birlikte imparator giysiyi muhtemelen, konsilden hemen önce kendisine bir mektup ve hediyeler göndermiş olan Sultan Barsbay'dan almıştı. İtalyan zanaatkârlar 14. ve 15. yüzyılda İslam ülkelerinden ve Asya'dan gelen lüks mallardan ilham alarak, Doğu pazarlarıyla rekabet edebilen araç-gereçler ve eşyalar üretmeye başladılar. Süsleme sanatları bu sayede çeşitlendi; dokuma, seramik, cam, deri mamulleri, lake ve pirinç eşyalarda müthiş bir ilerleme görüldü. Bu lüks eşyalar bir süre sonra İtalyan Rönesansı tarzında yapılmaya başlanırken, İtalyanlar Osmanlı İmparatorluğu'ndan, hatta Çin'den getirilen sanat objelerini toplamayı, taklit etmeyi, kendi zevklerine uydurmayı sürdürdüler. İtalyan zanaatkârlar zamanla üretim kalitesi ve maliyetinde, daha önce ilham aldıkları Doğu'lu zanaatkârları geçmeye başladılar ve bu sefer mallar ters yöne, Batı'dan Doğu'ya doğru akmaya başladı. Örneğin elçi Marcantonio'dan Duka Pietro Loredan'a gönderilen 11 Haziran 1569 tarihli bir yazı, Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa'nın yapım halindeki bir camisi için dokuz yüz kandil siparişini içeriyordu. Doktorasını Harvard Üniversitesi'nde Rönesans sanatı üzerine yapmış olan değerli bilim insanı Rosamond E. Mack Rönesans'a yepyeni bir ışık tutuyor ve dönemin dekoratif sanatları hakkında başka hiçbir kaynakta rastlanmayacak kadar zengin, kapsamlı bir sentez sunuyor.
- Yorumlar
- Yorum yazBu kitaba henüz kimse yorum yapmamıştır.
