Doğu'dan Fragmanlar

Doğu'dan Fragmanlar, Jacob Philip Fallmerayer'in 1840'lı yıllarda Osmanlı İmparatorluğu'na yaptığı gezide Türkler ve azınlıklar üzerine edindiği gözlemleri kapsıyor. Fallmerayer, Osmanlı yöneticilerinin azınlıklara karşı yaklaşımlarını eşine az rastlanacak bir tarafsızlıkla kaleme alıyor. Bununla beraber, Karadeniz bölgesindeki doğa güzelliğini de ünlü romancılara taş çıkartarak bir ustalıkla betimleyerek gözler önüne seriyor.

Hukukçu ve oryantalist kimliğinin yanı sıra, 1848 Alman kurucu meclis üyesi de olan Fallmerayer'in eserine, sadece bir gezi notları biçiminde bakmak yanlış olur. Çağının bir aydını olarak Avrupa ülkeleriyle Çarlık Rusyası arasındaki çekişmeleri, Avrupa, Rusya ve Osmanlı İmparatorluğu üçgeninde ele alıyor, Balkanları, Doğu ile Batı kiliseleri arasındaki çatışmaları, Osmanlı İmparatorluğu üzerine oynanan oyunları da bir Batılıdan beklenmeyecek biçimde zamanın yaygın bir yazı türü olan fragmanlarında değerlendiriyor.

Daha da önemlisi, Batı'nın, özellikle Almanlar'ın teşvik ve desteğiyle kurulan Yunan Krallığı'na, Batı'da Yunan hayranlığının moda olduğu bir devirde, Yunanlılara pek de sıcak bakmıyor; bugünün Yunanlılarının, Homeros'un anlattığı Yunanlıların devamı olmadıklarını, tarihsel ve dilsel verilerle kanıtlamaya çalışıyor. Kitap Yayımlandığı zaman büyük sansasyon yaratıyor; yazar Alman Yunanofillerinin saldırısına uğruyor ve tartışmalar uzun süre devam ediyor. Doğu'dan Fragmanlar, hiç kuşku yok ki günümüz Tükiye-Avrupa ilişkilerine ve Balkanlar'da oynanan oyunlara da ışık tutuyor.