Dün Bağdat_{Bir Arap - Yahudi Olarak Büyümek}

1933'te Irak'ın Bağdat şehrinde doğan Prof. Sasson Somekh, 17 yaşına kadar bu kentte yaşadı. Bu kentin Arap şairlerinden, yazarlarından Arap dilinin en güzel şiirlerini, hikayelerini dinledi, okudu. İbraniceyi ise İsrail'de öğrendi. 1968 ile 2001 yılları arasında Tel Aviv Üniversitesi'nde Arap edebiyatı profesörlüğü yaptı.

Bağdat, onun doğup büyüdüğü, hayatını belirleyen yönelimlerin temellerini attığı bir kent oldu. Bugün dünyanın kanayan bir yarasına dönen bu kentin dününe bakıp bugün yaşananları insanlık açısından haklı kılacak ne olabilir diye soruyor adeta bu kitabında. Çünkü o bu coğrafyanın kültürlerinin kardeşliğine ve eşitliğine inanan biri olarak kendi hayatının sorusuna en iyi yanıtı verdiğinin farkında. Elbette ki onun gibi düşünen bu coğrafyanın başka halklarından insanlar da var. Bunu bakın nasıl anlatıyor Somekh...

Kuşkusuz biri, özellikle son nesilden biri çıkıp Yahudilerle Araplar arasındaki ilişkide yaşanan tatsız olaylara değinebilir. Bunun yerine en iyisi, büyük Mısırlı yazar Necip Mahfuz'un (1988'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanmış) 1979'da bana yazdığı bir mektuptan alıntı yapmaktır:


Halklarımız, zaman zaman yaşanmış ve geçmişte kalmış tartışma ve kavgalara rağmen eski çağlarda, ortaçağda ve modern çağda yıllarca sürmüş sıra dışı dostluğumuzu biliyorlar. Maalesef tartışma dönemlerini dostluk ve dayanışma dönemlerinden yüzlerce kez fazla belgeledik. Bir gün aramızdaki dayanışma sayesinde bu bölgenin bilimin ışığıyla aydınlanan ve en yüce ilkelerle kutsanan bir yurt olacağını düşlüyorum.


Dün Bağdat, farklı kültürden, ırktan insanların nasıl bir arada yaşayabildiklerini gösteriyor bizlere. Giderek birbirlerini nasıl var edebildikleri. Zaten bu birlikte yaşayabilme becerisi bu coğrafyanın en büyük özelliklerinden biri değil mi? Bağdat öyle, İstanbul öyle, Kahire öyle değil mi? O zaman bir kez daha soralım neden bugün yüreğimizi böyle kanatıyor Bağdat? Onun dününe bakıp bu soruyu tekrar tekrar sormamız çok büyük bir önem taşıyor.