Ege'de Temel Sorun Egemenliği Tartışmalı Adalar

Ege Denizi'nde yüzyıllardan beri Osmanlı/Türk hâkimiyetinde olup andlaşmalarla bir başka devlete devredilmeyen coğrafi formasyonlar ada, adacık ye kayalıklar üzerindeki Yunan egemenlik iddiaları, Kardak Kayalıkları krizi ile birlikte resmiyet kazanmış, bu durum Ege'de yeni ve temel bir sorunun ortaya çıkmasına yol açmıştır, Yunanistan'ın kurulduğu 1830'dan bugüne kadar, Ege adalarının ülkesel statülerini düzenleyen uluslararası belgelerin hangileri olduğu konusunda bir tereddüt yoktur. Bu belgelerde Yunanistan ülkesine dahil edilen coğrafî formasyonlar, egemenliğin devrine ilişkin Uluslararası Hukuk kuralları çerçevesinde belirlenmiştir. Bahse konu uluslararası düzenlemelerin hiçbirinde, Ege'de, Türkiye ile Yunanistan ve İtalya arasında bir ülkesel sınırlandırma da yapılmamıştır.

Yunanistan'ın egemenlik iddiaları neticesinde ortaya çıkan ihtilaflı adalar sorununun çözümü mümkündür. Bunun için andlaşmalara saygı, iyi niyet ve barışçı çözüme ilişkin samimi bir iradenin ortaya konması gerekir. Aksi takdirde, mevcut egemenlik ihtilâfındaki çözümsüzlüğün, sorunu daha da karmaşık hale getireceği ve Ege Denizi'ndeki diğer uyuşmazlıkların çözümünü güçleştireceği aşikârdır.

Andlaşmalarla Yunanistan'a devredilmeyen adalar üzerindeki Yunan egemenlik iddialarının yarattığı ihtilâfın ortaya çıkmasından sonra, konu hakkında, çoğunluğu Yunan kaynaklı çok sayıda kitap, broşür ve makalede sorun incelenmeye çalışılmıştır. Ancak, anılan çalışmaların hiçbirinin bu kitapta olduğu gibi belgeye dayanan bilgi ile teçhiz edilmediği müşahade edilmiştir.

Coğrafi, tarihî ve hukukî boyutları ile analiz edilmesi gereken mevcut ihtilâfın Ege Denizi gibi sorunlar yumağının bulunduğu bir bölgede yer alması, konunun diğer Ege uyuşmazlıklarına olan etkisinin incelenmesi zorunluluğunu ortaya koymaktadır.

Bu kitapta, Ege Denizi'nin kısa bir tanıtımı yapıldıktan sonra, Ege'de temel sorun olarak mütalaa edilen egemenliği tartışmalı adalar sorununun ortaya çıkışı ve diğer Ege sorunlarına etkisi, Kardak Kayalıkları krizi ile bağlantılı olarak incelenmiştir. Yapılan kapsamlı arşiv çalışması neticesinde, belgelere dayanılarak, Ege adalarının egemenlik devirlerinin tarihsel gelişimi açıklanmıştır. Ali Kuruahmet