Geoteknik Bilgisi 2_{Yamaç ve Şev'lerin Mühendisliği}

ÖNSÖZ
Geoteknik Bilgisi serisinde ikinci cilt olarak hazırlanan bu kitap birinci yazarın 1975-1985 yılları arasında yürüttüğü Doğu Karadeniz Bölgesi heyelanlarının araştırılması sırasında edinmeğe başladığı bilgi ve deneyimin günümüze süren birikimi ile Türk geoteknik camiasıyla paylaşılması amacı ile yazılmıştır.
Heyezanlar da tüneller gibi geoteknik mühendisinin bilgi, deneyim ve kararlılığını sınayan doğal ve yapay olaylardır. Nice kaymaz denilen yamacın yapılan değerlendirmeden birkaç gün sonra göçtüğü ve aşırı tehlikeli" olarak nitelendirilen bir yarmanın ise duyarlılığını yıllarca koruduğuna tanık olunmuştur. Konunun karmaşıklığı, tanım ve çözümünün olağan bir mühendislik probleminde olduğundan daha zor olduğunu göstermektedir. Olasılık teorisi uygulamaları bu aşamada mühendisin yardımına gelmişse de değişkenlerin çokluğu ve bağımlı/bağımsız karakterleri sonuçta günümüzde de kesin başarıyı geciktirmektedir.
Kitle hareketleri geoteknikte belki de disiplinlerarası ağırlığı en fazla olan bir konudur. Eğer bir inşaat mühendisi analizden önce jeolog görüşü almaz ya da efektif gerilme kavramından habersiz olan bir jeofizikçi duyarlılığı salt özdirenç ölçümleri ile tanımlamağa kalkarsa sonuç hüsran olmaktadır. Ne yazık ki Türkiyede buna benzer olaylar sıkça yaşanıyor. Yamaç problemlerinde farklı kökenden gelen mühendislerin işbirliğine artık gecikmeden gidilmesi zorunluluk olmuştur.
Türkiye; topoğrafik yapısı, jeolojisi ve iklim koşulları ile kitle hareketlerine uygun bir ortamdır. Buna inşaat mühendisinin biraz da tevekkülden kaynaklanan aşırı risk alma alışkanlığı eklenince heyelanlar günlük olay haline gelmektedir. Öte yandan geçmiş yıllarda, örneğin Avusturya otoyollarında kitle hareketlerinin kontrolü için harcanan paralara biraz da gülümseme ile bakılan ülkemizde konuya artık gereken önemin verilmeğe başlandığını görmek de memnuniyet verici bir gelişmedir.
Bu kitabın içeriğinin bağımsız olmasına gayret edilmişse de okurun Birinci Cilt'te verilen bilgilere aşinalığı, temel jeoloji, akışkanlar mekaniği, istatistik ve stereo izdüşüm kavramlarını bilmesi yararlı olacaktır. Kitabın hazırlanması sırasında ayrıca yardımlarını gördüğümüz Dr. Aşkın Özocak, Dr. Ertan Bol ve Dr. Sedat Serte candan teşekkürlerimizi sunuyoruz.
Herkim dünyaya gelir, âhır gider,
Bâkidir ol kimse ki koyar eser.
Diledim ki alıkoyam bir nişan,
Nefi âm ola ve âm içre /yan.
(Mehmet Halife 1668,Tarih-i Gılmani)
İstanbul, Ağustos 2004