Gizli Emir

"Bence Gizli Emir Türkçenin en güçlü romanlarından biri, belki de birincisi. Yazar sadece birtakım olayları sıralamakla yetinmiyor, onlarla yoyo oynar gibi oynuyor. Gerçekler ustaca yürütülen bir uslamlamanın pertavsızından geçirildikten sonra sunulmuş. Melih, bu romanıyla son elli yılın insanlık tarihini, insanlık çilesini vermek istemiştir. Bu, bizim toplumumuz olduğu kadar, Fransız, İspanyol, İtalyan, Alman, Amerikan, Portekiz vb. toplumu da olabilir. Bir kent düşünün ki herkes bir gizli buyruk beklemektedir. Bu buyruk insanları kurtuluşa ulaştıracaktır ama, yıllardan beri beklenildiği halde gizli buyruk yüzünü göstermemiştir. (..) Nedir, herkesin beklediği de kendine göre bir gizli buyruktur. (...) Bunca bekleme, yığınların gizli buyruktan umut kesmelerine yol açacak bir nitelik gösterirse de, onun geleceğini ortaya koyan belirtiler de vardır. Gelgelim bu belirtiler de gizli buyruğun bir tane olmadığını ortaya koymaktadır. (..) Ama roman yine de bir gün gerçek gizli buyruğun geleceği ve bütün acıların sona ereceği umuduyla son bulur. Gizli Emir'in temelinde, suyu iyi verilmiş bir gülmece-güldürmece de yatmaktadır. Romanın büyük soluklu bir edebiyat ürünü olmasına olanak sağlayan bir yanı da budur."(1975) -Salah Birsel-