Gözlemcileri Gözlemleyenin Gözlemi

Almanca edebiyatın ustalarından İsviçreli ünlü yazar Friedrich Dürrenmatt'ın bu polisiye yapıtı, son derece ilginç kurgusuyla dikkat çekiyor. Yazar, Gözlemcileri Gözlemleyenin Gözlemi adlı bu uzunöyküsünde gözlemleme, gözlemci, gözlemlenen ve gözlemleyen sözcükleriyle dama taşı gibi oynuyor. Öykü, bir psikiyatr ile F. adındaki bir adam arasında geçen bir görüşmeyle başlıyor. Karısının evden gittiğini, ölmüş olabileceğini, onun ölümünden kendini sorumlu tuttuğunu söyleyen psikiyatr, F.'den yardım ister. Kadının izine düşen F.'nin öyküsü sürüp giderken, Dürrenmatt, her gözlemleyenin de gözlendiğine, hepimizin iç içe geçmiş vizörler gibi sıralandığımıza işaret ediyor. Polis-medya-yeraltı dünyasının da irdelendiği bu öykü, bu üçgen temelinde basit bir polisiye gibi başlayıp keskin bir eleştiriye dönüşüyor. Kısa ve yoğun, soluk kesici ve keskin bir anlatımla sunulan bu metafizik nitelikli uzunöykü, düşüncelerden oluşan bir yapı, iyi tasarlanmış bir müzik parçası gibi; Dürrenmatt'ın düşünce akışını yapılandıran yirmi dört kusursuz cümle; kitabın yirmi dört bölümünü oluşturuyor. Gözlemcileri Gözlemleyenin Gözlemi, modern bir gerilim öyküsü; en ince ayrıntılarına kadar özenle tasarlanmış, benzerine kolay rastlanmayacak bir polisiye. Okuduktan sonra, ne oranda gözlemlediğimizi ya da gözlemlendiğimizi değişik bir açıdan sorgulamadan duramayacağımız bir kitap.