Hadis İlminde Tenkit Terimleri Ve İlgili Çalışmalar

Doğrudan veya dolaylı olarak vahye dayanması, sevap-günah ifade eden hususlarla ibadet ve âhiret gibi konularda akıl üstü bilgiler ihtiva etmesinden dolayı muhaddisler hadislerin sıhhatini tesbitte öncelikle onu nakledenlerin güvenilirliğini başka bir ifadeyle isnad tenkidini gerekli görmüşlerdir. Ancak isnadı güvenilir râvilerden oluşan her hadisin sahih olmayacağını da kabul eden muhaddisler, ihtiyaç duyulduğunda özellikle uydurma rivayetlerin tesbitinde bu metodu kullanmak suretiyle metin tenkidi yapılması gerektiğine işaret etmişlerdir. Hadis literatüründe metin tenkidi kurallarının genellikle mevzuat kitaplarında yer almış olması da buradan kaynaklanmaktadır. Hadisin sıhhatini tesbitte isnada öncelik verilmiş olması, râvilerin rivayet açısından ehliyetlerini araştırmayı gerektirmektedir. Râvileri bu yönden inceleme görevini cerh ve ta dîl ilmi üstlenmiştir. Münekkit muhaddisler râvilerin hadis rivayetine ehil olup olmadıklarını geliştirdikleri özel cerh ve ta dîl terminolojisini