Hakas Türkçesi ile Türkiye Türkçesi Arasındaki Yalancı Eş Değer Kelimeler

Türk lehçelerinin metinlerinin aktarılmasında karşımıza çıkan önemli problemlerden biri, yalancı eş değer kelimelerdir. Metin aktarımı, bir lehçenin tarihî devreleri arasında olabildiği -Eski Anadolu Türkçesi metinlerinin Türkiye Türkçesine aktarılması- gibi, bir dilin lehçeler arasında da söz konusu olabilir. Bugün artık aktarma ve çeviri kavramları birbirinden büyük ölçüde ayrılmıştır. “Aktarma”, aynı dilin lehçeleri arasındaki bir çeşit dönüştürme, “çeviri” ise diller arası bir eylem olarak kabul edilmektedir. Literatürdeki yaygın ifadesiyle “yalancı eş değer” kelimeler, yapı ve köken açısından aynı kaynaktan gelen ya da yapı ve köken açısından herhangi bir ortaklığı bulunmayan sadece şekil olarak birbirine benzeyen kelimelerin eş değer gibi görülmesi neticesinde ortaya çıkmaktadır. Bu durum metinlerin anlaşılmasını güçleştirmekte, metin yazarının aktarmak istediği iletinin dışında tamamen farklı anlamların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır.

Bu çalışmada, birbirine coğrafi olarak uzak olan, Sibirya grubu (Kuzeydoğu kolu) lehçelerinden Hakas Türkçesiyle, Oğuz grubu (Güneybatı kolu) lehçelerinden Türkiye Türkçesi arasındaki yalancı eş değer kelimeler incelenmiştir. “Kaynak lehçe” olarak Hakas Türkçesi, “hedef lehçe” olarak ise Türkiye Türkçesi alınmıştır.