Hukuk Sosyolojisine Giriş

Elinizdeki dördüncü baskısı yapılan çalışma hukuk sosyolojisi alanındaki temel bilgileri bu alanda araştırma yapacak olanlarla, konuya ilişkin temel bilgileri edinmek isteyenler için kaleme alınmıştı. İlk baskının yapıldığı 2001 yılkından beri Türkiye'deki hukuk yaşamı ciddi değişikliklere sahne oldu. Bu değişmenin en önemli yönü, ülkenin küresel kapitalizme uyarlanması amacıyla yasama yoluyla yapılmış değişikliklerdir. Kitabın ilk baskısı yapıldığında, küreselleşme bütün yönleriyle kendini göstermişti; ancak Türkiye'nin "uyarlanması" henüz tamamlanmamıştı. Bugün; iktisadi planda tamamlanan uyarlanma, siyasal ve hukuksal planda da geri dönüşsüz bir noktaya geldi. Küreselleşmenin etkisi, bugün Türkiye Cumhuriyeti'ni egemen devlet olmasının bir görüntüden ibaret hale geldiği bir noktaya getirmiştir. Türk dış politikasındaki değişiklik ve Ermeni, Kürt, Kıbrıs, füze kalkanı vb. sorunları adına yapılan, hiç biri de ulusal çıkarlar yönünden başarılı sayılamayacak uygulamalar bu değişmenin en önemli tezahürleridir. Bu günlerde boş bir hayal olduğu açıkça görülen Avrupa Birliği üyeliği beklentisi, ülke hukukunun Cumhuriyet'in başından beri sahip olduğu, 1971 ve 1980 hükümet darbelerine rağmen tümüyle ortadan kaldırılamayan yönetişim modelini ortadan kaldırdı. Avrupa Biriliği müktesebatının alınması gerekçesiyle yapılan aşırı ve demokratik açıklığı zorlayan yasama tasarrufları, hukuk güvenliğini de sona erdirmiştir. Yürütme ve yargı arasındaki kuvvetler ayrılığının doğal sonucu olarak ortaya çıkan çatışma, mahkeme kararlarının yürütme ve yasamayı bağlaması yoluyla dengelenmesi gerekirken, sonunda yargı erkinin yok edilmesi girişimlerine kadar uzanmıştır. Bu durum, Türkiye Cumhuriyetinin pratiği içinde geliştirilmiş bulunan hukuk devletinin sona erdirilmesinin her yönüyle incelenmesini gerekli kılmaktadır. Ben de, şahsım olarak üstüme düşeni Modern Toplum ve Hukuk Devleti (İstanbul, On İki Levha, 2008, xiii+417 s.) başlıklı kitabı yayınlayarak yapmaya çalıştım; ancak bu konunun televizyon yorumcularının gevezelik alanından çıkarılarak, üzerine daha çok sayıda bilimsel araştırma yapılarak irdelenmesi gerekmektedir.