İstanbul'da Gayrimüslimlerin Gündelik Yaşamı 1520-1670

Yerli ve yabancı araştırmacıların pek çoğu Osmanlı toplumunda yaşayan gayrimüslimlerle ilgili çalışmalarda bulunmuşlardır. Bu çalışmalarda genel olarak, Osmanlı toplumundaki gayrimüslimlerin hukuki durumları incelenmiştir. İstanbul'daki halkın gündelik yaşamla ilgili çalışmalar ise, saray ve çevresiyle sınırlı kalmıştır. Diğer bir ifade ile, gayrimüslimlerin devlete karşı olan sorumlulukları tespite çalışmıştır.

XVI. ve XVII. yüzyıllar, siyasi ve sosyal çalkantıların yoğunlaştığı bir dönemdir. Özellikle XVI. yüzyılın son çeyreği ve XVII. yüzyılın ilk çeyreği Osmanlı Devleti'nin iktisadi yapısı bakımından bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir. Söz konusu dönemde, toplum hayatını bütün yönleriyle ele almak imkansızdır. Ancak, gayrimüslim ifadesiyle genel olarak, Müslüman olmayanlar anlaşılmaktadır. Çalışmamızda İstanbul'da gayrimüslim olarak bulunan Rum, Ermeni ve Yahudilerin gündelik yaşamları ele alınacaktır.

Her ne kadar gayrimüslimlerin gündelik yaşamlarıyla ilgili konularda Osmanlı kroniklerin yararlanma yoluna gidilmişse de, kroniklerin özelliği gereği istenilen düzeyde bir bilgiye ulaşmak mümkün olmamıştır. Zira, Osmanlı kronikleri daha çok Osmanlı siyasi tarihiyle ilgili bilgileri ihtiva etmektedir. Gündelik yaşamla ilgili bilgiler oldukça sınırlıdır.

- Yrd. Doç. Dr. Rahmi Tekin