Karahanlı Türkçesinde Fiil
Karahanlı Türkçesindeki fiillerin ayrıntılı ve kapsamlı olarak incelendiği eser, dönemin metinlerinde geçen fiiller üzerinde yapılmış ilk genel çalışmadır.
Çalışma, beş temel eserin fişlenmesi sonucu elde edilen verilerin işlendiği yedi ana bölümden oluşur. Bu bölümler; “Basit Fiiller, İsimden Fiil Türeten Ekler, Fiilden Fiil Türeten Ekler, Birleşik Fiiller, Fiil Çekimi, Sıfat-Filler ve Zarf-Fiiller” şeklinde sıralanır.
Basit fiiller, ses terkibi esasına dayanan bir sınıflandırmaya göre düzenlendi. Türemiş fiiller ortaya konulurken öncelikle eklere göre bir tasnif sistemi gözetildi; eklerin yapıları ve fonksiyonları tek tek incelendi. Birleşik fiiller ise kuruluş biçimleri bakımından sınıflandırıldı ve bu biçimlerin değerlendirmesi yapıldı.
Karahanlı Türkçesindeki fiiller girdikleri kip biçimine göre (bildirme ve tasarlama) değerlendirmeye tabi tutularak bu kip eklerinin fiile ve cümleye kattığı anlam özellikleri ortaya konuldu. Ayrıca şahıslara göre çekimler değerlendirildi ve örneklerle gösterildi.
Sıfat-fiil yapan ekler zaman ifadelerine göre ele alındı, taşıdıkları ve eklendikleri fiillere kattıkları anlam özellikleri gösterildi. Zarf-fiiller de sıfat-fiiller gibi eklere göre sınıflandırıldı, eklerin yapıları ve anlam özellikleri tespit edildi.
- Açıklama
Karahanlı Türkçesindeki fiillerin ayrıntılı ve kapsamlı olarak incelendiği eser, dönemin metinlerinde geçen fiiller üzerinde yapılmış ilk genel çalışmadır.
Çalışma, beş temel eserin fişlenmesi sonucu elde edilen verilerin işlendiği yedi ana bölümden oluşur. Bu bölümler; “Basit Fiiller, İsimden Fiil Türeten Ekler, Fiilden Fiil Türeten Ekler, Birleşik Fiiller, Fiil Çekimi, Sıfat-Filler ve Zarf-Fiiller” şeklinde sıralanır.
Basit fiiller, ses terkibi esasına dayanan bir sınıflandırmaya göre düzenlendi. Türemiş fiiller ortaya konulurken öncelikle eklere göre bir tasnif sistemi gözetildi; eklerin yapıları ve fonksiyonları tek tek incelendi. Birleşik fiiller ise kuruluş biçimleri bakımından sınıflandırıldı ve bu biçimlerin değerlendirmesi yapıldı.
Karahanlı Türkçesindeki fiiller girdikleri kip biçimine göre (bildirme ve tasarlama) değerlendirmeye tabi tutularak bu kip eklerinin fiile ve cümleye kattığı anlam özellikleri ortaya konuldu. Ayrıca şahıslara göre çekimler değerlendirildi ve örneklerle gösterildi.
Sıfat-fiil yapan ekler zaman ifadelerine göre ele alındı, taşıdıkları ve eklendikleri fiillere kattıkları anlam özellikleri gösterildi. Zarf-fiiller de sıfat-fiiller gibi eklere göre sınıflandırıldı, eklerin yapıları ve anlam özellikleri tespit edildi.
- Yorumlar
- Yorum yazBu kitaba henüz kimse yorum yapmamıştır.