Kim Korkar Virginia Woolf'tan?

20. yüzyıl Amerikan tiyatrosunun en önemli b'tfkaç isminden biri olan Albee 1928'de Washington OC'de doğdu, iki haftalıkken ABD'deki ikiyüzü aşkın vodvil tiyatrosunun sahibi olan Albee ailesi tarafından evlat edinildi. 1939 ite 1946 arasında birçok okula devam etti ve hemen hepsinden kovuldu. Öğrencilik yıllarında başladığı şiir, öykü ve oyun yazma denemelerini, ofisboyiuk, satıcılık, barmenlik gibi çeşitli isterde çalıştığı 1948 ile 1958 yılları arasında da sürdürdü. 1958 yılında yazdığı ve ilk olarak Berlin'de ssahnelenen The Zoo Story" (Hayvanat Bahçesi) ite adını duyurdu. Ancak arada yine oldukça başarılı oyunlar yazmasına karşılık, Afbee adını, tantanalı bir medya olayı haline gelen Who's Afraid of Vlrginia Woolf'tan (1962) sonra neredeyse duymayan kalmadı. Aralıksız 664 kez temsil edilen ve Tiyatro Eleştirmenleri Ödülü dahil birçok ödül kazanan oyunun asıl gürültüsü Pulitzer Ödülü'ne aday gösterildiğinde koptu. Ödül komitesinin bazı üyelerinin oyun, acımasızlığa varan dilsel şiddetinden ürkerek 'pis bir oyun* demeleri üzerine birkaç üye bu tutumu protesto ederek komiteden çekildiler. Basında oyun aleyhine birçok yazı yayınlandı. Aile gibi "kutsal" Amerikan değerlerinin savunucusu olan ünlü Time dergisi, oyunun 'yarattığı karakterlere hiç şefkat duymayan birisi tarafından yazıldığt'nt söytüyordu. Oyun birçok yerde sansüre uğradı, hatta yasaklandı. 1966'da çekilen ve başrollerini Richard Burton ve Elizabeth Taylor'ın oynadığı film versiyonu da aynı akıbete uğradı ve "sadece yetişkinler için" kategorisinde oynatıldı. Albee ise oyunun Broadway prodüksiyonundan kazandığı para ile 1963'te New York Oyun Yazarları Atölyesi'ni kurarak aralarında Sam Shepard'ın da bulunduğu birçok genç oyun yazarının yetiştirilmesine önayak oldu.
Albee'nin başlıca oyunları The Death of Bessie Strtith (1960; Bessie Smith'in Ölümü), The Sand-box (1960; Kum Sandığı), The American Dream (1961; Amerikan Rüyası), Tiny Alice (1964; Minik Alice), A Deticate Balance (1966; Kılpayı, dilimize Sevgi Sanlı tarafından kazandırılmıştır); Box-Ouotations from Chairman Mao Tse-tung (1968; Kutu-Başkan Mao'dan Alıntılar), AH Över (1971), Seascape (1975), Listening (1976; Dinleme), Counting The Ways (1976), The Lady From Dubu-que (1980; Dubuque'lü Kadın), The Man Who Hao Three Arms (1982; Üç Kollu Adam) ve Finding The Sun (1983; Güneşi Buimak)'dtr. Ayrıca aralarında Nabokov'un Lolîta'sı, McCuilers'in Hüzünlü Kahvenin Türküsü ve Capote'un Tiffany'de Kahvaltı'sı da bulunan birçok romanı tiyatroya uyarlamış, ama bu uyarlamaların çoğu başarısız bulunmuştur.
Düşkınklıkları, başarısızlıklar, kırgınlıklar ve mutsuzluklarla dolu bir hayat süren, ortayaş eşiğini çoktan geçmiş çiftimiz, George ile Martha'nın evine, kendi hayat yalanlarıyla yüzleşme konusunda onlar kadar cesur, yıkıcı ve zeki davranamayan genç bir çift gelir. Gecenin bir yarısı. Geçmiş muhasebeleri, birbirlerine zekice takılmaktan tam anlamıyla onurlarıyla oynamaya kadar varan söz düelloları, sahte ve samimi itiraflar, şişelerce içki ve peşpeşe oynanan canyakıcı oyunlarla geçen ka-tastrofik bir gecenin ardından ardına sığınılacak hiçbir yalan, hayal ve kuruntunun katmadığı, herkesin tüm yaralanabilirlikleriyle çırılçıplak kalakaldığı bir sabaha çıkılır. Oynanacak oyun kalmamıştır, oyun biter.
Ana teması yanılsamaların deşifre edilmesi ve gerçeğin arıtıcılığı olarak özetlenebilecek olan Kim Korkar Virginia VVoolf'tan, 1962'de ilk sahnelendiğinde etrafında kıyametler koparılmış, oyun ve ondan uyarlanan film birçok yerde sansürlenmiş, hatta yasaklanmıştı. Amerikan muhafazakârlarının gözünde neredeyse pornografi gibi görünmesine yol açan şey, kişileri sık sık kullanmaktan kaçınmadığı argo değil, oyunda Amerikan ahlâkçılığının yediği ağır darbeydi olsa olsa. Uzlaşmaların ve temelinde bir sürü yalan olan sözde huzurun dünyasına şiddetle saldırılıyor ve delik deşik ediliyordu.
Böyle bir oyuna bugün daha da fazla ihtiyacımız yok mu sizce?