Makine Elemanları Tasarımı

ÖNSÖZ
Dünyada meydana gelen mekanik hasarların %90 sebebi tasarım hataları olduğu, bilimsel kaynaklarda belirtilmektedir. Makine elemanları hesaplarında zorlama-dayanım mantığının iyi kurulması ve elemanı zorlayan etkiler ve bu zorlama şartlarında malzemenin dayanım değeri iyi hesaplanması gerekir.
1978 yılından beri, sanayi ve üniversitede yapmış olduğum çalışmalar neticesinde, tasarım hatalarının daha çok malzemelerin dayanım değerlerinin hesaplanmasında yapıldığı kanaatim oluştu ve bu kitabın hazırlanmasında en çok malzemelerin dayanım değerlerinin belirlenmesi üzerinde duruldu. Malzemenin zorlama ve dayanımı değerlerini ayırmak için, zorlama gerilmelerini c ve t ile dayanım değerleri R ile gösterildi.
Kitabın hazırlanmasında, Türkiye şartlarında makine tasarımı yapacak bir mühendis düşünülmüştür. Örnek çözümlerde, makine elemanlarının yapımında kullanılabilecek malzemeler, Türkiyede üretilen veya satılan malzemelerden seçilmiştir. Gelişmiş ülkelerde, standartlaşma ve standart üretim kurumsallaştığından dolayı, pek çok makine parçasının özellikleri bilhassa dayanım değerleri standartlarda verilmiştir. Bu değerlerin alınıp, Türkiye şartlarında olduğu gibi kullanılması yanlış hesaplamalara neden olmaktadır. Örneğin, standartlarda belirtilen kalitede dişli üretimi yapan bir fabrikada dişli çark yaptırılacak ise, standartlarda verilen dayanım değerleri kullanılabilir. Şayet, dişli çarkı yaptıracağımız işletme bu standartları kullanmadan dişli yapıyor ise, standartlarda verilen değerleri kullanarak dişli çarkın boyutlandırılması yanlış olur. Kitabın içinde mümkün olduğu kadar standart değerler verilmekle beraber, makine elemanlarının üretim ve çalışma şartlarına göre dayanım değerlerinin hesaplanması detaylı olarak verilmeye çalışılmıştır.
Makine elemanlarındaki hasarlar, makine ile beraber veya yakınında bulunan insanların sakatlanmasına veya ölümüne neden olabilmektedir. Tasarımcının hatasından kaynaklanan böyle bir olay için, tasarımcı olarak çok iyi düşünmemiz ve işimizi doğru yapmamız gerekir.
Makine Elemanları dersinin kolayca öğrenilebilmesi için, Teknik Resim, Statik, Mukavemet, Malzeme Bilgisi gibi derslerin iyi bilinmesi gerekir. Makine Elemanları dersi, bahsedilen derslerin içinde öğretilen bilgilerin birleştirilmesi ve uygulamasıdır.
Makine Elamanları kitabımın, makine eğitimi gören öğrencilere ve uygulama yapan meslektaşlarıma faydalı olacağı ümidini taşımaktayım. Kitapta görülebilecek hataların veya kitaba ilave edilmesi gereken bilgilerin bildirilmesinden büyük memnunluk duyacağımı bildiririm. Kitabın hazırlanmasında yardımcı olan Araş. Gör. Ersin DEMİR, Araş. Gör. Recep YURTSEVEN ve Araş. Gör. Arzum ULUKÖYe teşekkür ederim.
Şubat 2006
Prof. Dr. Ahmet Çetin CAN