Mangışlak'taki Türkmen ve Kırgızlar

Richard Karuts'un 1903 yılında Almanya'dan yola çıkarak Rusya'ya ve Volga Nehri yoluyla Güney Kafkasya'ya yaptığı yolculuğu hikâye etmektedir. Yazar, bu yolculuğu daha önce de yapmış olduğunu ve günümüzdeki Türkmenistan'ın en önemli kentlerinden olan Merv'e kadar gittiğini bizzat ifade etmektedir.

Karuts, bu esere konu olan bölgelere daha önce üç defa gitmiştir. Bu son yolculuğunda ise Rusya'nın Tsaritsin, Saratov, Şamara ve Kazan gibi şehirlerinden geçip yaklaşık on üç saatlik bir yolculuktan sonra Mangışlak'a ulaşmıştır. Mangışlak'ta uzunca bir süre kalarak şehrin coğrafyası, etnik yapısı, jeopolitik durumu, yeryüzü şekilleri, tarihçesi, geçirdiği dönemler, antropolojisi, ekonomik durumu, gelenek ve görenekleri, halkın geçim kaynakları, ölüm ve doğum merasimleri gibi konular hakkında ayrıntılı bilgiler edinerek okuyucuya aktarmıştır. Özellikle şehirde yaşamakta olan Türkmen ve Kırgızlar hakkında ayrıntılı bilgiler edinerek geniş çaplı bazı tespitlerde bulunmuştur. Tespitlerini ise resimler ve şekillerle desteklemeye çalışmıştır. Yazar, seyahati sırasında bazen tercümandan yararlanmıştır.

Eser, Türk kültürünün geçmişine dair kapsayıcı bilgiler vermesinin yanı sıra kültürler ve boyların hem maddî hem de manevî ilişkilerinin boyutlarını ifade etmesi bakımından da önemlidir.