Milli Mücadele'de Kilis (Ciltli)

Bu çalışmanın amacı, 1. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti'ne imzalatılan Mondros Ateşkes Antlaşması'nın 7. maddesine dayanarak İtilaf güçleri tarafından işgal edilen Kilis ve çevresindeki kurtuluş mücadelesinin incelenip bölgenin mücadelede oynadığı rolün ve hizmetlerinin ortaya konulmasıdır.

Milli Mücadele döneminde Kilis ve havalisinin mücadeleye katkıları konusunda bu eser hazırlanıncaya kadar pek çok hatıra ve birkaç adet de eser yayınlanmış olup yayınlanan eserlerde arşiv çalışması hemen hemen yok gibidir. Arşiv belgelerinin taranmaması ve bilgi ve belgelerin tarih metodolojisine uygun bilimsel bir süzgeçten geçirilmemiş olması bu alanda büyük bir boşluk olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmamızda, daha önce yayınlanan hatıralar ve belgeler tekrar gözden geçirilmiş, özellikle arşiv belgelerine ağırlık verilmiş, bazı hatıralardan ise eserde ilk defa bahsedilmiştir.

Kilis'in il sınırları, konumuz olan "Milli Mücadele'de Kilis" açısından son derece önemlidir. Çünkü günümüzde Kilis'in, Türkiye Cumhuriyeti mülki idare taksimatında küçük bir araziye sahip olduğunu görüyoruz. Halbuki inceleme konumuz içindeki olaylar 1918-1921 yılları arasında ve Kilis'in o tarihteki mülki idare haritası içinde cereyan etmiştir. Bu yüzden konumuzun incelenmesi aşamasında, bugün başka bir devlette yani Suriye'nin topraklarında kalan bölgelerde cereyan eden olaylara da değinilecektir. Çünkü bu topraklar o günkü devlet yapısı içinde Kilis Kazası sınırlarına dühildi. Sonuç olarak bugünkü Kilis il sınırları dışında kalan yerleşim yerlerinin sayısı az değildir. Bu yerleşim yerlerinin de Milli Mücadele yıllarında Kilis Kazası sınırları içinde yer alması hasebiyle bu yörelerde de cereyan eden olaylar irdelenmiştir.

Çalışmanın giriş bölümünde Kilis yöresi ile ilgili coğrafi bilgiler, Kilis'in tarihçesi, 1. Dünya Savaşı sonrası ülkenin genel durumu ile ilgili kısa bilgiler verilmiştir. Birinci bölümde Kilis'in İngilizler tarafından işgali,ikinci bölümde Kilis'te Fransız işgalinin ilk dönemi, üçüncü bölümde geçici mütareke ve Fransız işgalinin ikinci dönemi ve bu dönemde Kilis halkının Antep'in kurtuluş mücadelesine katkıları ortaya konulmaya çalışılmış ayrıca Milli Mücadele öncesi ve Milli Mücadele yıllarında bölgede Ermenilerin faaliyetlerine değinilmiş, dördüncü bölümde ise Araplarla ilişkiler ve Ankara Antlaşması ile Kilis'in işgalden kurtuluşu, kurtuluş sonrası Kilis'in sınır problemleri üzerinde durulmuştur.