Of Nüfus Defteri₍₁₈₃₄₎

Osmanlı'da yapılan ilk modern manada ki nüfus sayımının Of Kazası'nda uygulanması 1834 yılında olmuştur. Bu sayıma ait sonuçların ve değerlendirilmesinin yer aldığı ve Tarihçi Sezgin Demircioğlu ve Süleyman Bilgin tarafından hazırlanan Of Nüfus Defteri (1834) isimli çalışma 13 Ocak 2011 tarihi itibarıyla okuyucularıyla buluşmuştur.

Çalışmada, 1834 yılında Of Kazası'nda (Of, Çaykara, Hayrat, Dernekpazarı, Rize'nin ve Sürmene'nin bir kısmı) yaşayan erkek nüfus toplamı olan 18 509 kişiye ait isim bilgileri, aile isimler, yaşadıkları mahalle ve köyler, göçler sebebiyle yapılan yer değişiklikleri, kullanılan isimler, muhtarlar, imamlar, yapılan meslekler, kazada yaşayan gayrimüslim azınlık, nüfus hareketleri, doğum ölüm istatistikleri, özürlüler, askerler ve diğer memurlar gibi çeşitli konu başlıklarına ait veriler istatistiki olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca ilçede yaşayan Müslüman nüfusun % 1,5'ine tekabül eden gayrimüslim nüfusunun değerlendirilmesiyle bölgenin etnik yapısı incelenmiştir.

Gayrimüslimlerin kullandığı isimlerin birçoğunun Rum cemaatin Osmanlı coğrafyasında kullandığı genel isimlerden ziyade bölgeye mahsusu isimler olduğu görülmektedir. Bu durum, MS. 600-900 yıllarında bölge halkının Hristiyanlaşması sonucunda Hristiyanlığın o tarihlerdeki dili olan Grekcenin halk tarafından öğrenilerek kendi dillerinin unutulmasıyla bölge halkının asimile olarak Grekleştiğine dair görüşü destekleyecek bir veri olarak görünmektedir. Emre oğlu Liya ismi bu hususta gösterilebilecek örneklerden biridir.

Bölgede kullanılan isimlerin incelenmesiyle tüm Anadolu'da olduğu gibi Of Kazasında da en çok kullanılan isimlerin, , Mehmet, Mustafa, Ahmet Ali, Hasan, Hüseyin, İbrahim, İsmail olduğu görülmektedir. Kaza dâhilinde Temel ismi ise genel kullanım içinde % 2'lik bir oran teşkil etmiştir. Hasan, Hüseyin v Ali ve İsmail isminin yaygınlığı kaza dâhilinde Sünnileşmiş Alevi Türkmen varlığının olabileceğini göstermektedir. Çaykara boğazındaki Şahismailoğlu ailesi bu konuda değerlendirilebilecek diğer bir veridir.

Bölgede iskân edilen aileler arasında Boşnakoğlu, Arnavudoğlu, Balkanoğlu, Azaklıoğlu, Bağdatlıoğlu, Şamlıoğlu, Şahismailoğlu gibi aile isimleri dikkat çekmektedir.
Defterde ailesi olan ünlü Oflular olarak Gülderen (Kono) Köyünde Mehmet Ali Yılmaz, Çamlı Mahallesi'nde (Lega Humruk)'da Ulusoy Ailesi, Sıraağaç'da (Çalek) Ali Ağaoğlu Ailesi, Gürpınar'da (Mapsino) Toki Başkanı Erdoğan Bayraktar'ın ailesi, Hayrat'da Nuhoğlu ailesi (Çetin Nuhoğlu), Eskipazar'da Çakıroğlu Ailesi, Of Merkez'de Saraloğlu, Kapıcıoğlu (Eray Kapıcıoğlu), Çaykara'da Cavahir ailesi, Ballıca Beldesi'nde (Melinoz) Albayraklar Ailesi (Ahmet-Nuri Albayrak), Çaykara'da Varlıbaş ailesileleri (Süleyman Varlıbaş) dikkat çekmektedir.

Çalışmanın Of ve çevresi yaşayan veya yaşamış birçok ailenin tarihine ışık tutacağı şüphesizdir. İnsanların ecdadına ve dedelerine dair ulaşacakları birçok yeni ve heyecan verici bilgi bölge ve aile tarihiyle ilgili yeni çalışmalara kaynaklık teşkil edecektir.