Öğretim Programları Temelinde Yer Bilimleri ve Astronomi

Son yıllarda popüler bilimin en dikkat çeken konuları arasında uzay ve uzayda olan olgu ve olayların yer aldığı bilinmektedir. İlk çalışmalarda daha çok Dünya'mızın ve Güneş Sistemi'mizinde içinde bulunduğu gök adamız irdelenirken, son dönemlerde diğer gök adalarda ve uzayın derinliklerinde neler oluyor sorusuna cevap bulmak için ciddi araştırmalar başlatıldığı dikkat çekmektedir. Yeni gök adalar ve aralarındaki ilişkilerle ilgili her geçen gün yeni bilgilere ulaşılmaktadır. Bu doğrultuda birçok ülkenin, vatandaşlarını uzay ve astronomi konusunda daha fazla okur-yazar yapmak için, öğretim programlarına ilköğretimin ilk kademesinden itibaren astronomi ile ilgili yeni dersler veya varolan derslere yeni üniteler eklemekte oldukları görülmektedir. Bu gelişmelere paralel olarak ülkemizde 2004 yılından sonra yenilenen Fen ve Teknoloji ve Fizik dersleri öğretim programlarına astronomi ile ilgili yeni üniteler veya varolan ünitelere yeni konular eklendiği bilinmektedir. Yeni programlarda astronomi konu ve kavramları ilköğretim 3. sınıft a hayat bilgisi dersi kapsamında Dün, Bugün, Yarın temasında başlayıp, 4. sınıft a Gezegenimiz Dünya; 5. sınıft a Dünya, Güneş ve Ay; 6. sınıft a Yer Kabuğu Nelerden Oluşur?, 7. sınıft a Güneş Sistemi ve ötesi: Uzay Bilmecesi; 8. sınıft a Doğal Süreçler ve 11. sınıft a Yıldızlardan Yıldızsılara ünitesi ile son bulmaktadır. üniteler, öğretim programlarında, astronomiyle ilgili basit kavramlardan başlanıldığını ve öğrenim düzeyi yükseldikçe zora doğru sıralı bir yapının izlenildiğini yansıtmaktadır. Yani üniteler bir bütün olarak düşünüldüğünde öğretim programlarının sarmal bir yapıda olduğu görülmektedir.

İlk ve ortaöğretim ders programlarında gerçekleştirilen değişimlerin ışığında YöK eğitim fakültelerinin programlarının değiştirilmesi gerektiğini belirterek eğitim fakültelerinin de katkılarıyla yeni düzenlemelere gitmiştir. Bu anlamda eğitim fakültelerin programlarına ilk ve ortaöğretim programlarına paralel yeni dersler eklenmiştir. Bunlardan biri de Fen Bilgisi öğretmenliği programına yeni konulan Astronomi dersidir. Bu dersle yeni yetişecek öğretmen adaylarının ilk ve ortaöğretim düzeyindeki astronomiyle ilgili konu ve kavramları özümsemiş adayların yetiştirilmesi planlanmaktadır. Mevcut durumda ilk ve ortaöğretim öğretim programlarının astronomi konu ve kavramlarıyla paralel ve Fen Bilgisi öğretmenliği (ve hatta Fizik öğretmenliği) programına uygun olarak hazırlanmış bir ders kitabının veya materyalin olmadığı tespit edilmiştir. Bundan dolayı bu ders farklı eğitim fakültelerinde çeşitli şekillerde verilmektedir. Bazı fakültelerde, astronomi bölümleri için hazırlanmış kitapların okutulduğu, bazı fakültelerdeyse öğretmen adaylarının uzay ve evren hakkındaki serbest sunularıyla derslerin işlendiği görülmektedir. Hazırlamış olduğumuz bu materyal temel astronomi konu ve kavramlarının geçtiği Hayat Bilgisi, Fen ve Teknoloji ve Fizik dersleri öğretim programları paralelindedir. Bu yönüyle öğretmen adaylarına temel astronomi konu ve kavramlarını öğrenirken neyi öğreteceklerini de sunmaktadır. Bu nedenle kitap, öğretmen adaylarının yetiştirilmesinde başucu kaynaklarından biri olarak kullanılacağına inanılarak hazırlanmıştır.

Bu kitap, ilk ve ortaöğretim programlarımızdaki astronomiyle ilişkili tüm konu ve kavramlar kazanımlarda istenilen derinliği yansıtacak nitelikte yazılmaya çalışılmıştır. Kitabın aynı zamanda aktif olarak öğretmenlik yapan ve öğretmenlik eğitimleri sürecinde temel astronomi konularıyla ilgili dersleri alamayan Fen ve Teknoloji ve Fizik öğretmenleri içinde kaynak bir kitap olabileceği düşünülmüştür.