Oryantalistlerin Gözüyle İslam

Bu çalışma gerçeği arama amacıyla ortak kültürel faaliyet ve araştırma yapan ve bunları İslam Düşüncesinde Yeni Arayışlar logosuyla yayınlayan araştırmacı ve ilim adamlarının bir ürünüdür. Bunlar, yaptıkları seminer ve paneller yanında, İslam Düşüncesinde Yeni Arayışlar perspektifi çerçevesinde gerçekleştirdikleri çeşitli tartışmalarda, oryanyalistlerin İslam düşüncesi hakkındaki yaklaşımlarının tespit edilmesi, isabetli olanlarından yararlanılması, hatalı olanların ise eleştirilip hususunda görüş birliğine varıp, İslami ilimler alanında özgün değerlendirme ve eşeştirilerde bulunan dokuz oryantalistin incelenmesi kararına vardılar.
Tefsir, hadis, kelam, İslam hukuku, din felsefesi, İslam medeniyeti gibi değişik alanlardaki çalışmalarıyla tanınan müsteşrikleri, aynı alanlardaki uzman olan ilim adamlarını değerlendirilmesi arzu edilerek elinizdeki eserde yazılarını bulacağınız değerli araştırmacılara baş vuruldu ve böylece bu hayırlı faaliyet başlamış oldu.

Oryantalistlerin önemli bir kısmının ülkelerinin önemli bir kısmının ülkelerinin sömürge alanlarındaki aktif birer resmi görevli veya misyoner olarak çalışması, batılı hükümetleri tarafından da desteklenmeleri, onların doğu ile ilgili araştırmalarında objektif olmadıkları ve sadece ilmi endişelerle araştırma yapmadıklarını göstermektedir. Bunlarla beraber son dönemlerde oryantalizm çalışmalarında objektifliğe doğru bir eğilimin başladığı da görülmektedir. Nitekim bir çok oryantalist ortaçağın İslam ile ilgili peşin hükümlerini yanlış bulmakta, hristiyanları yazılarında görülen dogmatik tahriflere karşı çıkmakta ve İslam'la ilgili objektif açıklamalarda bulunmaktadır. Bu husuta Goldziher, Lammens, Schact gibi müsteşriklerin müslümanlar üzerindeki olumsuz etkilerinin kırma düşüncesinin de etkili olduğu, bu müsbet gelişmenin sadece bilimsel kaygılardan kaynaklanmadığı, ekonomik kaygıların ön plana çıktığı bir anlayışın da etkisinin söz konusu olabileceği ileri sürülebilir. Sonuç itibariyle genel bir hüküm vermek yerine oryantalistleri, İslami araştırmalarında kusur arayanlar ve objektiflik gayretinde olmakla birlikte hata yapanlar şeklinde iki gruba ayırmak daha uygun görülmektedir. Başka bir ifadeyle oryantalizm çalışmalarını Doğu'ya duyulan merak, akademik araştırma, misyonerlik ve emperyalizm gibi farklı niyetlerle yapıldığını kabul etmek gerekmektedir.

Ülkemizde bir taraftan oryantalistlerin eser ve makaleleri Türkçe'ye tercüme edilirken diğer taraftan da bu çalışmaları ele alan değerlendirmeler yapılmaktadır. Elinizdeki eser de bunlardan biridir. Müellifler önce inceledikleri oryantalistlerin hayatı, eserleri ve görüşleri hakkında bilgi vermekte daha sonra ise söz konusu Oryantalist'ten seçtikleri metnin tercümesine sunmaktadırlar.