Rize Defteri 5_{Tarih-Folklor-Hatırat}

Rize Defteri 5. Kitabıyla Yoluna Devam Ediyor.

Rize Araştırmaları Vakfı'nın [REVAK] yayını Rize Defteri 5. kitabıyla okurlarının karşısında. ‘Ortak kitap' formatı dâhilinde hazırlanan Rize Defteri, 2012 yılından itibaren toplam 5 sayı yayımlanmış bulunuyor.

Rize'nin ne gibi bir kültür potansiyeline sahip olduğunu görünür kılan ortak kitap çalışmasının 2021 Ocağında yayımlanan 5. sayısında Rize üzerine araştırmalar, biyografi ve portre yazıları, röportajlar, Rize konulu kitapların tanıtmaları, Rize klasiklerinden çeviriyazı ve tercümeler ile hatırat metinleri yer alıyor.

Rize Osmanlı Dönemi eserlerinden İslam Paşa (Kurşunlu) ve Gülbahar Hatun Camilerini yaptıranların kimler olduğu; 1914 Sarıkamış Harekâtı hazırlık çalışmalarında Rizeli kadın ve çocukların fedakârane katkısı; Rize'deki şapka hadisesinin görgü tanıklarından Hasan Tahsin Başak'ın konuya açılım sağlayan notları; Martti Rasänen'in 1926 tarihli Anadolu manileri derlemesinde gözlerden kaçmış Rize manileri; 1924'te kurulmuş bulunan Rize Muallimler Birliği üzerine iğneyle kuyu kazarcasına yapılmış bir araştırma; 1958-1959 yılları arasında Rize Muallimler Birliğinin yayın organı olarak çıkan Rize Kültür dergisinin tanıtmasıyla birlikte ayrıntılı bir bibliyografyası ve Rize Bakırcılar Sokağı'nın tarihi üzerine bir hafıza tazelemesi niteliğindeki yazılar Rize Defteri'nin 5. kitabının araştırma yazıları bölümünü oluşturuyor.

5. kitabın “Biyografiler / Portreler / Vefeyât” bölümünde kronolojik sıralamayla Likzadeler sülalesinden Hâfız Hüseyin Rıza Efendi (1857-1915), âlim ve mutasavvıf Hemşinli Hacı Hulûsi Baba (1871-1936), Rize ulemasından Mehmed Rüşdü Efendi (1879-1929), şair Mustafa Hilmi Dereci (1881-1939), Tevfik İleri (1911-1961), Hüseyin Demirli'yi (1945-2013) konu alan yazılar yer alıyor.

2020 yılı sonlarında kaybettiğimiz Rizeli ünlü siyasetçi A. Mesut Yılmaz'ın vefatı da Rize Defteri 5'e yansımış durumda. Adnan Onay'ın merhum Yılmaz'ın Türkiye siyasetinde fiili olarak bulunduğu yılların panoraması içine yerleştirdiği Mesut Yılmaz portresi, okuyucuyu o günlere götürebilecek niteliktedir. Dönemi yaşamamış olanla için ise oldukça bilgilendiricidir.
Cenk Beyaz'ın Muhsin Mete ile gerçekleştirdiği “Rizeli göçmenin kimlik, aidiyet ve bağlılık yaklaşımı üzerine” mülâkatı kitapta yer alan tek röportajdır.

Kitabın “Matbuat” kısmında yine Rize üzerine yazılmış eserler ele alınıyor ve tanıtılıyor. Beş ayrı yazıda sekiz adet kitabın değerlendirildiği bu bölümde Zehra Aslan-Mustafa Arıkan ikilisinin hazırladığı Cumhuriyet Dönemi'nde Rize I-II Rize; Hüseyin Güneş'in Osmanlı Son Devri'nde Rizeli Devlet Adamları; Fatih Sultan Kar'ın Rize'nin Yüzü; Abdullah Kazdal-Osman Akarsu ikilisinin hazırladığı Görünen Köyün Kılavuzları; Fikri Sözer'in Çayeli'ne İz Bırakanlar ve Remzi Kazmaz'ın Çaylar Şirketten adlı eserleri değerlendiriliyor.

İlk kez 5. Kitapta “Klasiklerimiz” başlıklı müstakil bir bölüm oluşturulmuş ve bu kitapta Rizevî Ahmed Hamdi Efendi'nin Osmanlı Türkçesiyle kaleme alınmış ve basılmış Bahrü'l-Hayât adlı eserinin çeviriyazı hâlinde tam metni ve yanı sıra tıpkıbasımına yer verilmiş. Ortak kitabın yayın yönetmeni İsmail Kasap bu bölümde ‘Rizeli müelliflerin eski eserlerinin çeviriyazısını veya tercümesini okuyucuya sunmayı hedeflediklerini', böylece ‘Rizeli âlim ve sanatkârların eserleriyle ilgili bir farkındalık oluşturmaya çalıştıklarını' vurguluyor.

Rize defteri 5'te üç ayrı hatırat yazısı bulunuyor: Seksenli yılların başında Ömer Arısoy'un Çamlıhemşin Topluca (Layidra) köyündeki gündelik hayatı anlatan, Muhammet Erdoğan'ın Güneysu (Potomya) ilçesinin Ortaköy (Setoz) köyünü çocukluk yıllarından hatırda kalanları kayda geçirerek adeta resmeden ve İsmail Kırali'nin 1975/76 yıllarında İkizdere'de görev yaptığı sırada yaşadıklarını anlattığı yazılar dâüssıla duygusuyla okuyabilecek metinlerdir.Her sayıya bağlı bir “Ek” de veren ortak kitap, bu kez 1958'de Rize'de çıkmış Rize Kültür dergisinin ilk sayısına ait tıpkıbasımı okuyucularına sunuyor.

Öyle görünüyor ki “Tarih - Folklor - Hatırat” alt başlığıyla çıkan Rize Defteri, yayın azmini gittikçe güçlendirerek yoluna devam edecektir.