Sesleri ve Harfleri Kendi Kendine ve Eğlendirerek Öğreten "Sihirli Kitap"

Oyun çağında olan çocuğun eğlenerek bir şeyler öğrenmesi çocuk psikolojisine uygunluk açısından önemlidir. Sesleri ve harfleri kendi kendine ve eğlendirerek öğretmeyi amaçlayan bu kitap, 8 yıllık bir çalışmanın sonucunda ortaya çıkmıştır.

Kitabı hazırlayan araştırmacı 2003 yılından itibaren Türkçe' deki 29 temel harfin 2 ve 3 boyutlu gösterimine dayalı büyük ve küçük harflere yönelik sessel-görsel öğretim materyallerini (35x50 cm boyutlarında ve toplam 116 adet) öncelikli olarak hazırlamıştır. Materyaller her yıl geliştirilmiş ve değiştirilmiştir. Bu değişiklik ve geliştirme nesnelerin harfe ve sese uygunluğu ve özellikle nesneyi 3-7 yaş grubunun tanıyıp tanımaması hususundadır. Hazırlanan materyallerin en önemli özelliği, harflerin tasarımının ilgili harflerin baskın olduğu nesne veya objelerden yapılmasıdır. Böylelikle çocuk, harf-nesne, nesne-ses, nesne-şekil ilişkisi ile daha zevkli, hızlı ve kalıcı okuma yazma öğretim süreci yaşayacaktır. Ayrıca öğrenci harfleri nesnelerle yaparak veya nesneleri çizerek-boyayarak hazırladığı için, yaparak-yaşayarak öğrenmekte ve daha kalıcı ve hızlı okuma yazma öğretim süreci yaşanması hedeflenmiştir. Araştırmacı bu materyallerde sesin baskın olduğu nesnelerden faydalanmıştır. Örneğin: A harfini Araba-at, B harfini balık-balon, C harfini civciv-cami, D harfini düğme-dondurma, E harfini elma-el gibi nesnelerden faydalanarak bu materyaller hazırlanmıştır.

Hazırlanan bu materyaller 2008 yılında Elazığ ilinde deneysel olarak yapılan bir çalışmada kullanılmıştır. Bu bilimsel çalışma ilk okuma yazma öğretiminde öğrencilerin harfleri yaparak-yaşayarak öğrenmelerini sağlaması amacıyla seslerin baskın olduğu nesnelerle oluşturulan harf öğretim materyalleriyle öğretim sürecinin yürütülmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada Türkçe okuma-yazma öğretiminde "Sesin geçtiği görseli belirleme" "Harfi kurallarına uygun yazma", Harfin dik temel karşılığını bulma, "Seslerden hece, kelime üretme" "Seslerden üretilen hece ve kelimeleri okuma ve yazma" ve "Cümle üretme, okuma ve yazma" aşamalarında öğrenci başarı durumları incelenmiştir. İlk okuma yazma öğretiminde 2 ve 3 boyutlu harf öğretim materyalleri destekli okuma yazma öğretimini kapsayan bu araştırmada, hem 2 boyut hem de 3 boyutlu harf öğretim materyalleriyle ilk okuma yazma öğretim yapılan çalışma gruplarındaki öğrencilerin başarıları, hiçbir harfsel öğretim materyalleri kullanılmayan kontrol grubundaki öğrencilerin okuma yazma başarılarına göre daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma "Science Citation Index Expanded" SCI arama motorunda taranan-listenen ve TÜBİTAK - ULAKBİM tarafından da kabul edilen dergiler listesinde sıralanan "Energy Education Science and Technology Part B: Social and Educational Studies" "2011 Volume (issue) 3(4): 503-518" isimli ve sayılı dergide yayınlanmıştır. Ayrıca araştırmacı tarafından hiç okuma yazma bilmeyen Elazığ ilinde toplam 3 okulöncesi kurumda 4-6 yaş grubuna sadece materyallerin gösterimine dayalı deneysel bir araştırma yapılmış ve öğrencilerin büyük çoğunluğunun (yaklaşık % 90) hiçbir harfi bilmemesine rağmen bu materyallerle rahatlıkla harfleri sezdikleri, seslendirdikleri belirlenmiştir. Bu bulgu Türkçe öğretimi açısından çok önemlidir. Bu çalışmanın bilimsel olarak yayınlanması makale yazım aşamasındadır.
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 2005 yılı itibariyle okuma yazma öğretiminde Ses Temelli Cümle Yöntemine geçilmesi ve yazı öğretiminde bitişik-eğik yazı ile okuma yazma öğretiminin yürütülmesi önemli bir gelişmedir. Ses Temelli Cümle Yönteminde sesler ve buna dayalı olarak çocuğun fonetik farkındalığı algılaması çok önemlidir. Bitişik eğik yazı öğretiminde ise seslerin sembollerle gösterimine dayalı olan harflerin öğretimi harflerin simetrik olmamasından dolayı hassas, karmaşık ve zordur. Bu yönüyle bitişik eğik yazıdaki harflerin sese dayalı daha kolay, kalıcı ve eğlenceli öğrenilmesi amacıyla hazırlanan bu kitabın okuma yazma öğretim sürecine çok önemli katkılar sağlayacağı bir gerçektir.

Bu kitap, çocukların birçoğunun hayatta gördüğü ve bildiği canlı, nesne ve objeler dikkate alınarak hazırlanmıştır. Kitapta yer alan her harf için seçilen her nesne, harf-nesne, nesne-ses, nesne-şekil ilişkileri dikkate alınarak özellikle seçilmiştir. Ayrıca kitabın okuma yazma öğretiminin başlangıç aşamalarından olan karalama, çizme, boyama aşamalarından; nesneleri boyama aşaması olarak 3-7 yaş aralığına uygun bir kitap olduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu yönüyle kitabın anne ve babaların ev ortamında, kreş ve okulöncesi eğitim kurumlarında öğrenci etkinliklerinde ve ilköğretimde birinci sınıf öğretmenlerinin okuma yazma öğretim sürecinde harflerin ve seslerin öğretiminde önemli katkılar sağlamaktadır.