Temel Zaman Serileri

Zaman serileri, bir dönemden diğerine değişkenlerin değerlerinin ardışık bir şekilde gözlendiği sayısal büyüklüklerdir. Gözlenen verilerin zaman içinde ardışık bir biçimde gerçekleşmesi bir koşul değil fakat düzenli aralıklarla dizinin gelişimini görmek açısından gereklidir. Zaman serisi verileri genellikle günlük haftalık, aylık veya yıllık gibi zamanın belli düzenli aralıklarında derlenir veya toplanır. Geleneksel istatistiksel analizlerin kullanıldığı tekniklerde zaman serisi gözlemlerinin bir sırasının önemi yoktur fakat zaman serileri analizlerinde verilerinin sırasının önemi büyüktür. Ekonomi dünyasındaki belirsizlikler nedeniyle makroekonomik zaman serilerinin davranış biçimini kestirmek karar açısından önem arz etmektedir. Bu durumda zaman serilerinin özelliklerini belirlemek için kullanılan yöntemlerden biri, geleneksel zaman serisi ayrışım yöntemidir. Zaman serilerinin geleneksel ayrışım yöntemi, serideki trend, konjonktür, mevsim etkileri ve düzensiz hareketlerin ayrıştırılmasını inceler. Bu analiz yöntemi iyi ve modern bir yaklaşım olmamasına rağmen hala sıkça kullanılmaktadır. Zaman serileri analizinin birinci aşamasında, zaman serisinin grafiğinin çizilmesi gelir. Bu grafik ile genel olarak serinin bir trende ya da bir dalgalanmaya sahip olup olmadığı görülebilir. Zaman serileri ile yapılan ampirik çalışmalarda verilerin durağan olduğu varsayılır. Fakat, ekonomik zaman serilerinin önemli bir kısmı durağan değildir. Dolayısıyla zaman serileri analizleri, durağan-dışı serilerin durağan hale getirilmesi ilişkin birçok teknik içermektedir.