Türk Milli Mücadelesinin Gizli Cephesi Afganistan

Milli bir devlet olarak Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunu temin eden Milli Mücadele ve İstiklal Harbi, askeri, siyasi, diplomatik, ideolojik vb pek çok faaliyet alanında verilen insanüstü bir gayret ve fedakarlığın ürünüdür. Bu dönemi araştırmak üzere çok sayıda enstitüler kurulmuş, araştırmalar yapılmış ve halen yapılmaktadır. Ancak bu araştırmaların pek azı maalesef diplomasi ve dış ilişkiler boyutuyla ile ilgilidir.

Sovyetlerin Afganistan'ı işgali üzerine Türkiye'deki en ciddi çalışmaya imza atan çok kıymetli öğrencim, Yrd. Doç. Dr. Kubilayhan Erman, doktora çalışması esnasında Dışişleri ve ATASE arşivlerinden elde ettiği bir takım belgeleri incelerken dikkatimizi çeken çok önemli bir husus, bu araştırmayı yapmasını gerekli kıldı.

O husus, Milli Mücadele'nin ve İstiklal Harbi'nin en bunalımlı zamanında, Bolşeviklerle ilişkilerin en kritik evrelerinde Ankara Hükümeti'nin Afganistan ile kurmuş olduğu çok özel ilişki idi. Belgeler ve araştırmalar gösteriyordu ki, Milli Mücadele'nin askeri ve diplomatik olarak en hayati cephelerinden biri de burada, yani Afganistan'da kurulmuştur. Elinizdeki belgelere dayanan bu bilimsel çalışma Milli Mücadele ve İstiklal Harbi'nin en az bilinen bu yönüne çarpıcı bir şekilde ışık tutmaktadır.