Voltaire ve Aydınlanma

Voltaire'i duymamış olamazsınız. Candide'den başlayarak, onun kimi eserlerini okumuşsunuzdur da belki. Hele şu sözlerini mutlaka hatırlayacaksınız: "Söylediklerinizin hiçbirinde sizinle aynı düşüncede değilim; ancak, onları söyleme hakkınızı ölünceye değin savunacağım." Voltaire'in, bir çağa adını veren, XVIII. yüzyılın bu büyük Fransız düşünür ve yazarının, o çok boyutlu eserinden günümüze kalan mesaj ne? Şu: Başta inanç ve fikir özgürlüğü olmak üzere, özgürlükler için mücadele; Akıl, adalet, insan hakları ve hoşgörü için mücadele! Bu sonuncular için, "Alçağı eziniz! diye haykırıyordu. Bugün de süren bu kavgaya, kalemini kahkahayla da silahlandırarak ilk keskin ivmesini kazandıran o'dur. Bir " davaya bağlı" aydın tipinin ilk örneği de o! Zola'ların, France'ların, Sartre'ların öncüsü... Voltaire'i unutursak, özgürlüklerimize layık olamayız. Paul Valéry, ondan söz ederken, "Voltaire yaşıyor, Voltaire devam ediyor, alabildiğine günceldir o" diyordu bir yarım yüzyıl önce. Günümüzde daha da geçerlidir bu değerlendirme. Çünkü "alçak" daha da pervasız günümüzde. Okuyunuz göreceksiniz...