Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye

İnsan zeki bir varlık olarak sınırsız bir bilinmeyenler okyanusunun ortasındaki küçük bir adacıkta bulunmaktadır. Her neslin görevi biraz daha keşfetmeye çalışmak, bilgi ağacına yeni bir şeyler daha katmaktır. İnsan tabiatı gereği merak eden bir varlıktır. Öyle ki bugün insanın küre-i arzın bütün karalarına yayılmış olması, onun yeni yerler görme ve keşfetme merakının bir sonucu olarak ortaya çıkmamıştır. Bu kaşif ruh hali ve yeni yerler görme isteği beraberinde doğulu ve batılı öncü gezginleri harekete geçirmiştir.

Ancak gerçek anlamda seyyah ve seyahat kültürünün ortaya çıkışı Batı Dünyası ve Doğu'ya olan merakla ilgilidir. Batının kültürel kodlarının temelinde yatan Hıristiyanlık inancı, ilk olarak gezginleri ve Haçlıları Doğu'yu keşfetmeye itmiştir. Beytü'l-lahim'e ulaşmak isteyen hacıların yol arayışları, Haçlı ordularının hırsları ile karşılaşsa da, üç krala (üç magi) rehberlik eden Bethlehem yıldızı, sanki onlara da rehberlik ediyormuş gibi, kutsal topraklara doğru yol almışlardır.

Bu sayededir ki seyyahlık Avrupa'da kurumsallaşmış ve birçok insanı yeni yollar bulmaya itmiştir. İlk seyyahları harekete geçiren bu motivasyon zamanla çok farklı mahiyet kazanacaktır. Sonraki seyyahların arasında siyasi görevliler, askerler, ajanlar, konsoloslar, bitki ve böcek toplayan doğa bilimciler, yerinde araştırma yapan arkeologlar, tarihçiler, coğrafyacılar ve jeologlar yer almıştır.

Her ne kimlikle gelirlerse gelsinler; onlar için, Doğu'nun keşfi sonsuz bir işti. Keşfettikçe keşfedilmeyi bekleyen nice şey vardı. Elinizdeki bu eser daha önceden Türk Yurdu mecmuasının yayınladığı “Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye” başlıklı öel sayısından yapılan seçkiler ve alanında uzman araştırıcıların yeni yazılarını içeren bir derlemedir.