Yüzyılların Gerçeği ve Mirası 3. Cilt

Nedir XVI.ve XVII. Yüzyılların anlamı tarihte ?
Batı için , başta kapitalizmin doğuşu ve ilk sömürge fetihlerinin yanı sıra, Hümanizma ile Rönesans'ın doruğuna çıkışı; Reform; belki hepsinden de önemli olarak , kör imana karşı aklın başkaldırısı ve onun sonucu , bilimin ilk büyük açıklamalarını ortaya koyuşu.Batı, yeni kıtalar bulur ve eskilerini kolaçan edip dünya ticaret yollarını değiştiriken , bilimde bir "devrim" yapmış,başta gökkubbenin sırlarınıçözmüş ve bütün bunlara denk düşecek biçimde, "düşünmede yöntem" tartışmalarını başlatmış ve akıldan yana bir çözüme varmıştır.O dev sanatçılar bir yana , Kopernik'lerin, Kepler'lerin ,Galilei'lerin, Harvey'lerin, Newton'ların, Descartes'ların, Bacon'ların, Spinoza'ların yaşadığı yüzyıllar. XVI.yüzyıl, özellikle Türklerin en görkemli yüzyılı.
Doğru! Ne var ki, kuğu kuşunun son şarkısıdır bu. Asya, çok geçmeden , Avrupa Uygarlığına karşı bir "geçici reddiye" de bulunacak ; onda, -bir bakıma- evrensel bütün değerlere sırtını çevirip, teknik gücü de ona terk ederek , sonunda dünya eğemenliğinin yolunu açacaktır Batı'ya. Doğu'nun büyük çekilişi başlamıştır.