Özel Hukukta Paranın Değer Kaybının Giderimi

tüm tarafları yargıya götürmüş, yargı paranın değer kaybı konusunda yasal düzenlemeler ölçüsünde olsun Borçlar Hukukunda kabul gören hukuki görüşler olsun tümünden yararlanmaya gayret göstermiştir. Bu çalışmada özel hukukta paranın değer kaybının giderilmesi konusu özellikle yargı kararlarından yola çıkılarak incelenmiştir. Yargılama süresince paranın yitirdiği değerin yasal gecikme faizi ile karşılanamadığı bilinen bir gerçektir. Zira, gecikme faizi paranın değer kaybının karşılamayı amaçlamamaktadır. Borçlar Kanunumuzun 104. maddesinde öngörülen faize faiz yasağı nedeniyle faiz oranları nedenli yüksek tutulursa tutulsun paranın yitirdiği değerin bu yolla telafisi mümkün değildir. Böyle olunca faizin üzerinde gerçekleşen zararın giderilmesi için çıkar yol Borçlar Kanununun 105. maddesinde aranmaktadır. Ancak, öğretide olsun yargı kararlarında olsun paranın aldığı malların azalması mamelekî bir azalma olarak sayılmayıp, dolayısıyla tazmini gereken bir zarar olarak kabul edilmemektedir. Ne var ki, uygulamada bu konuda önemli gelişmeler kaydedilmiş, paranın alım gücünü yitirmesi yüzünden borç ilişkilerinde ortaya çıkan sorunlar bir ölçüde giderilebilmiştir. Yargı kararlarında karşılaşılan güçlük, paranın değer kaybı nedeniyle gerçekleşen zararın ispatı sorunudur. Para borcunun geç ödenmesi halinde alacaklı, alacağını zamanında almış olsa idi, yine paranın değeri azalacaktı. Ne var ki, makul bir kişi parasını atıl bırakmayacak, özellikle büyük meblağ borçlarında getiri sağlayacak, para alıp satan banka-holding gibi kuruluşlar, diğer tacirler en az banka mevduatı kadar kazanç sağlayabileceklerdir.

Kitabın konuları:

· Para borçlarında borçlunun munzam zarardan sorumluluğu; munzam zararın hukuki niteliği, borçlunun munzam zarar sorumluluğunun şartları

· Paranın değer kaybına dayanan munzam zararın isbatı ve Yargıtay uygulaması; Yargıtay daireleri ve hukuk genel kurulunca kararlarınca kabul edilen ilkeler, tacir olmayan kişilerin kazanç karinesi ve 13.Hukuk Dairesinin kararlarının değerlendirilmesi, Yargıtay daireleri arasındaki görüş ayrılıklarının giderilmesi, içtihat aykırılığının konusunu oluşturan kararlar, munzam zararın isbatı ile ilgili genel kavramlar

· Paranın değer kaybının neden olduğu diğer sorunlar; paranın değer kaybı ve sebepsiz zenginleşme, kira depozitosunda paranın değer kaybının giderilmesi, haksız işgal tazminatı ve paranın değer kaybından doğan zarar, önalım (şuf'a) davalarında önalım bedeli ve paranın değer kaybı, nafaka ve paranın değer kaybı, haksız ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve ihalenin feshinde paranın alıkonulmasından doğan zararın tazmini