Sağlık Sistemleri

Sağlık sistemlerinde üç temel amacının olması beklenir. Bunlar; toplumda yaşayan bireylerin tümüne, gereksinim duydukları yerde ve ölçüde sağlanabilen en kaliteli hizmetin götürülmesidir. Bu amaçların gerçekleştirilmesi için sağlık sistemlerine çok fazla bağlı olmadan bu konuda oluşturulacak örgütlenme modeliyle daha çok ilişkilidir.
Yukarıda da belirtildiği gibi oluşturulacak sağlık örgütlenme modellerinin ilk ana amacının toplumun her kesimini kapsayacak biçimde bu hizmetin götürülmesidir. Her bir kişinin sağlık hizmetinden eşit ölçüde yararlanması amaçlanmalı. Kentsel bölgelerden kırsal yörelerdeki çok küçük insan topluluklarına kadar hizmet götürülebilecek ilk basamak birimleri oluşturulmalıdır. Ancak, bireylerin her birine hizmet götürülmesi mutlak bir eşitlik kavramını düşündürmemelidir. Toplum içinde ayrıcalığı olan kesimler öncelikle belirlenmeli, çocuklara, annelere, yaşlılara, işçilere sunulan sağlık hizmetlerine özel önem verilmelidir.
Hizmetlerin olduğu gibi bütünleştirilmiş olarak sunulması gerekir. Bütünleştirmekten kasıt, sistem içindeki her basamakta koruyucu, iyileştirici, çevresel ve bireysel, tıbbi ve sosyal hizmetlerin eşgüdüm halinde sunulmasıdır.
Sağlık sisteminin ne olduğuna bakılmaksızın Dünya Sağlık Örgütünün önerisi ülkelerin oluşturacakları sağlık örgütlenmesinin birinci düzey sağlık hizmeti üzerine inşa edilmesi yönündedir. Birinci düzey sağlık hizmeti, toplumdaki birey ve ailelere, onların katılımı ve toplumun benimseyeceği değerler ve maliyetlerle ulaşılabilirliği sağlanan temel sağlık hizmetidir. Bu tanım sağlık hizmetinin herkese, onların onayı ve katılımı ile ülke koşullarına uygun ve temel hizmet olarak verilmesi gereğini ortaya koymaktadır.
Bu çalışmanın, yukarıda sözü edilen nitelikte sağlık hizmetinin sağlanabilmesi için konu ile ilgili öğrencilere ve sağlık profesyonellerine kaynak olması amaçlanmıştır. Bu amaçla, kitabın birinci bölümünde sağlık ve sağlık hizmetleri ile ilgili açıklamalara yer verilmiştir. Bu bölümde sağlık hizmetlerinin özelliklerinden sınıflandırılmasına, sağlık hizmet sektörlerine ve finansmanına kadar birçok konuda ayrıntılı bilgiler yer almaktadır. İkinci bölümde, sağlık örgütlenmesi konusu ele alınmıştır. Bu çerçevede sağlık örgütlenmesinde temel olan ilkeler, ülkelerin sağlık sistemlerini etkileyen faktörler, sağlık örgütlenmesinde yer alan yönetim düzeyleri ve bunların görevleri hakkında açıklamalara yer verilmiştir.
Üçüncü bölümde, genel olarak sağlık sistemleri ve değişik sağlık sistemlerine dahil olan çeşitli ülkelere ait bilgiler verilerek sistemlerin karşılaştırması yapılmış ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Bu kitabın konu ile ilgili kişilere yararlı bir kaynak olmasını umuyor, olası eksik ve hataların gelecek çalışmalarda ve baskılarda giderilmesi için gelebilecek öneri ve katkılar yararlı olacaktır.
Doç. Dr. Metin Ateş