Trade Reports of The Trebizond Province On British Documents I-II-III Cilt_{1830 - 1914}

Trabzon vilayeti Osmanlı İmparatorluğu'nun önemli vilayetlerinden birisidir. Bu vilayet, sahip olduğu konumdan dolayı siyasi olduğu kadar ekonomik açıdan da büyük bir öneme sahipti. Bu önem sadece Osmanlı için değil, Anadolu'nun iç kesimleri, Karadeniz, Kafkasya ve İran'a ulaşmak isteyen her devlet veya kişi için geçerliydi.

Osmanlı öncesinde olduğu gibi Osmanlı hâkimiyeti döneminde de Trabzon adeta Doğu Karadeniz için bir anahtar konumunda idi. Özellikle Trabzon'dan İran'a transit yolun açılması ile hem Osmanlı, hem de Avrupalı tüccarlar Trabzon yolu ile Kafkasya, İran ve Orta Asya'ya ulaşma imkanı buldular. Bu nedenle özellikle 1830 yılından sonra Trabzon'da birçok ülkenin konsoloslukları açıldı.

19. yüzyılın başlarında Trabzon ve çevresinden yapılan ithalat ve ihracat ile ilgili ayrıntıları kaydetmek Osmanlı açısından bir gelenek olmasa da deniz aşırı ülkelere ticaret yapan İngiltere gibi ülkeler için bir gelenekten çok gereklilikti. Nitekim İngiliz konsolosluklarının bulunduğu kentlerden özellikle liman kentlerindeki konsoloslar, atandıkları yıldan itibaren, o yöre ile İngiltere ve diğer ülkelerin yaptıkları ticaretle ilgili kayıtlar tutmak ve yıllık raporlar hazırlayıp Dışişleri Bakanlığı'na göndermek onların temel görevlerinden birisi sayılmıştır.

Bu amaçla İngiliz Dışişleri Bakanlığı Arşivi'nde (Foreign Office-FO) Osmanlı topraklarında görevli konsolosların görevli oldukları yörelere dair hazırladıkları raporlar o yörenin yerel tarihi kadar ticari durumunun bilinmesi için de önemli bir kaynaktır.
---